Главная страница | Руководства | Балет. Алғашқы қадамдар

Балет. Ал?аш?ы ?адамдар
Камилия Исмаилова
Б?л кiтап – балетке ал?аш?ы ?адам жаса?ан бала?а арнал?ан сенiмдi серiк. М?нда сахна м?дениетi, ?деп пен т?ртiп, денсаулы? пен шабыт жайлы т?сiнiктi ?рi н?зiк тiлмен баяндалады. ?р б?лiм баланы? бойында?ы сенiмдiлiк пен ?семдiкке жол ашады. Б?л кiтап ?р ж?ректегi жары?ты оятып, ?йлесiм мен с?лулы??а жетелейдi.

Балет
Ал?аш?ы ?адамдар

Камилия Исмаилова

Переводчик ?алдыг?л Жаныбаева

© Камилия Исмаилова, 2025
© ?алдыг?л Жаныбаева, перевод, 2025

ISBN 978-5-0067-0103-8
Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Автордан ал?ыс?з



Балет

С?лулы?ты? ?зi!
Шабыт пен махаббат ?лемi!
Биiк ?нердi? тамырын бас!
Барынша енiп, ба?ындыр!
Кiршiксiз ?семдiктi ?уелет!
?
Балет – менi? ?зiм!
Мен 30 жыл бойы балалармен ж?мыс iстеп келемiн, олар?а балет ?лемiндегi ал?аш?ы ?адамдарын жасау?а к?мектестiм. Осы жылдар iшiнде мы?да?ан бала бiлiм алды. К?птеген ш?кiрттерiм к?сiби артист, хореограф, педагог болды. Бiра? е? ма?ыздысы – олар ?мiрдегi ?з жолдарын тапты, жеке т?л?а ретiнде ?алыптасты, бойларына ?семдiк пен махаббатты сi?iрiп, ж?лдыздарын жа?ты, ?з ?мiрлерiн ?з ?олдарына ала бiлдi.
Б?л кiтап – балет ж?не хореография мектептерiнi? о?ушыларына, оларды? ?стаздары мен ата-аналарына арнал?ан. Кiтап балеттi? д?ст?рлерi мен этикетiн т?сiнуге к?мектеседi, балет залында, сахнада, ?жымда ?зiн д?рыс ?стау м?нерiн ?йретедi, ?иынды?тарды же?iп, ?зiн жетiлдiруге, алдына ?ой?ан ма?сатына жетуге ж?не рухани берiк болу?а т?рбиелейдi.

Б?л кiтап не ?шiн ?ажет?
• Балет этикетiн бiлу неге ма?ызды?
Балет дегенiмiз т?нып т?р?ан т?ртiп пен ?семдiк, д?лдiк пен шабыт, ??рмет пен м?дениет. Болмысына осы ?асиеттердi сi?iрмейiнше, жеке т?л?а ретiнде ?алыптасу м?мкiн емес.
• Балет д?ст?рлерiн т?сiну не ?шiн ?ажет?
Д?ст?р – кеше мен б?гiннi? арасында?ы алтын к?пiр. Балетке т?н ерекше атмосфераны сол д?ст?рлер ??рады, с?йтiп, оны ?ажап ж?не м??гiлiк ?нерге айналдырады.
• Балет этикасын ?стану неге ма?ызды?
Балет б?л тек сахна ?ана емес, балет – сенi? ?мiрi?. Сонды?тан бойында ?згеге ??рмет, сабырлылы? бар, ?зiне сыни к?збен ?арап ?йренген бишi ?мiр бойы ?зiн де, ?згенi де ??меттеп, сыйлап ?тедi.
Мен осы кiтапты? балет ?лемiн жа?адан аш?ан ?р о?ушыны? сенiмдi досы ж?не ба?ыт-ба?дар берер к?мекшiсiне айнал?анын ?алаймын. О?ырман?а шабыт сыйлап, ?олдау к?рсетiп, жол сiлтесiн, е? бастысы, балет ?нерiне, м?дениетке деген с?йiспеншiлiгiн оятсын.
• Осы кiтапты ?олы?а ал?ан с?ттен сен балетке ал?аш?ы ?адамы?ды жасады?. Д?л сол с?ттен сен ?зi?дi осы ?ажап ?нердi? бiр б?лшегiмiн деп есептесе? болады.
Жолы? жары? ?рi ба?ытты болсын!

    Балетке ж?не балалар?а деген с?йiспеншiлiкпен,
    Исмаилова Камилия Рашитовна

Семей ?аласында?ы Балет мектебiнi? негiзiн ?алаушы,
«Балалар ?лемi» Халы?аралы? м?дени орталы?ыны? т?райымы,
Хореограф-педагог, психолог,
Бiлiм, м?дениет пен ?нерге ?ос?ан ?лесi ?шiн к?птеген марапат иегерi,
«?аза?стан хал?ы бiрлiгi» Алтын медалiнi? иегерi,
Татарстан Республикасыны? е?бек сi?iрген ?нер ?айраткерi.

Кiтап кiшкентай бишiлерге балет ?лемiнде ?йренiп кетуге к?мектесетiн балет философиясы мен т?ртiбiнен сырт келбетiне дейiн, денiнi? саулы?ы мен ?жымды? рух сия?ты барлы? негiзгi жа?тары ?арастырылады.

1 Б?лiм.
Балет ?лемiндегi
ал?аш?ы ?адамдар
С?лем, ?ымбатты Дос! Балеттi? ?ажайып, си?ырлы ?лемiне ?ош келдi?! ?р бас?ан ?адамы? ?демi хикаяны? бiр б?лiгiне айналсын.
Б?лт сия?ты ?алы?тап ?шуды армандап к?рдi? бе? Немесе су айдынында?ы к?н с?улесiндей си?ырлы ?имылда?ы? келдi ме? Мiне, балет дегенi? сол си?ырды? ?зi. Ая?ы? шапша? ?имыл?а, бойы? тiктелiп, ж?регi? мейiрiм мен шыдамдылы??а жатты?ады.

Бiра? сен ?лi бидi бастамас б?рын мен са?ан е? басты ??пияны ашайын. Балет тек ?демi ?имылдар ?ана емес. Балет, е? алдымен, биiк ?нер, темiрдей т?ртiп ж?не ?ажап досты?. Балет залында сен ерекше ережелермен танысасы?, мiне сол ережелер сенi ?нерге баулып, ?йретiп, на?ыз артист болып ?алыптасуы?а к?мектеседi.


Балет ?лемiне келген ?р о?ушы балет о?ушысыны? ант беру р?сiмiнен ?тедi.

Б?л ?андай р?сiм?
Б?л – аса ма?ызды с?т. Б?л сенi? балет деген биiк ?лемнi? бiр б?лшегi ретiнде оны? д?ст?рлерii мен ережелерiн ?абылдап, ант берген с?тi?.

Балет о?ушысыны? анты:
Мен балет д?ст?рлерiн ??рметтеуге,
?стазымды ты?дап, барынша тырысу?а,
Т?ртiптi, сыпайы ж?не е?бек?ор болу?а,
?мiрiмдi балет ?нерiне арнау?а,
Осындай керемет ?лемге ?уанышпен ал?аш?ы ?адамымды жасау?а ант етемiн!

І Ереже: Бiз саба??а уа?ытында келемiз

Балет сыныбын керемет сарай деп елестетiп к?ршi! Балет патшалы?ыны? си?ырлы есiктерi ашылып, зал?а кiрген о?ушыларды? на?ыз ханзада мен ханшалар сия?ты салма?ты да сымбатты кейпiн к?ремiз. М?ндай салтанат?а кешiгу орынсыз.

Не себептi?
• Бiрiншiден, жатты?уды? ма?ызды б?лiгiн ?ткiзiп аласы?.
• Екiншiден, бас?аларды? назарын аударасы?, залда?ы зейiн толы?ымен балетте болуы ма?ызды.
Кешiккен жа?дайда, а?ырын кiрiп, ?стаз?а иiлiп, тыныш ?ана ?зi?нi? орны?а бар.

ІІ Ереже: Балет залында а?ырын с?йлеймiз.

Балет сыныбын к?з алды?а елестетшi. Ол небiр ?ажап г?лдер мен сазды ?уендер ?сетiн си?ырлы ба? емес пе?!. Ай?ай-шуы к?п жерде г?л ?спейдi!
Балетте музыканы, ?стазды? даусын, тiптi жатты?у арасында?ы тынышты?ты? да даусын есту ?те ма?ызды.

Сонды?тан:
• Саба? кезiнде с?йлемеймiз, б?л бас?алар?а кедергi келтiредi.
• Бiрде?е с?ра?ы? келсе – ?олы?ды к?терiп, ?стазды? р??сатын к?т.
• Ж?гiрмеймiз, ай?айламаймыз, балет – б?л сымбат пен зейiн.

Б?л неге ма?ызды?
Тынышты? би ыр?а?ын сезiнуге к?мектеседi, ал ?стазды ты?дай бiлу ?абылетi?дi арттырады.

ІІІ Ереже: Иiлу – ??рмет белгiсi

Балет ?ойылымыны? со?ында бишiлердi? ?сем иiлетiн с?тiн бай?а?ан боларсы??
Б?л ?ойылымны? ?арапайым б?лiгi ?ана емес, б?л ризашылы? пен ??рметтi? белгiсi.

Балет залында да бiз иiлемiз:
• Жатты?уды? басында: ?стаз?а ал?ыс (берген бiлiмi ?шiн).

• Жатты?уды? со?ында: ?стаз?а ал?ыс (жатты?улар ?шiн)
• Ж?ппен жатты??анда: Серiгi?е деген ??рмет.

?алай иiлу керек?
1.Т?зу т?рып, бойды тiк ?стау.
2. Басты е?кейтiп, дененi с?л ал?а ию (?ыздар т?жiм етедi (реверанс).
3. Иiлiп т?рып, iшi?нен немесе дауыстап «Ра?мет!» айт.

Есi?де болсын: на?ыз артист ал?ысшыл болады: ал?ан бiлiмi, жатты?улары, музыка, ж?бына, арманына апарар ?р ?адамы ?шiн!

IV Ереже: Балетте бiз бiр-бiрiмiздi
??рметтеймiз!

Барлы? о?ушы бiр-бiрiмен достаса, сыйласа ?рекет еткенде ?ана бидi? си?ырын тану?а болады.
• ?стазды? с?зiн б?лмей, м??ият ты?даймыз.
• Сыныптастарымызды ??рметтеймiз: ешкiмнi? ?атесiне к?лмеймiз!
• ??лап, с?рiнiп, ?ателесiп жатса, сынамаймыз, керiсiнше ?олдау к?рсетемiз.
Балет тек ?сем ?имыл ?нерi ?ана емес, мейiрiмдi ж?ректер ?нерi!

Са?ан кiшкентай тапсырма:
1. Айна алдында на?ыз артистер сия?ты иiлiп к?р.

2. Балет сыныбына кiрген с?тi?дi елестет: о?ан ??рметi?дi ?алай к?рсетер едi??
3. Жа?сы с?з бен жылы к?лкi орта?ды да жылытып, ?уаныш?а толтырады!

Б?л – бiрiншi б?лiмнi? со?ы. Келесi б?лiмде сен балет киiмi мен на?ыз артист болу ??пияларымен танысасы?!



2 Б?лiм.
Балет киiмi – на?ыз артисттi? киiмi
Сен ?азiрдi? ?зiнде балеттi? жай би емес, си?ырлы ?нер екенiн бiлесi?. Ал кез келген ?нердi? ?з д?ст?рi бар. Соларды? бiрi – балет киiмi.
Сен балериналар мен бишiлердi? ?р?ашан ?демi киiнетiнiн бай?ады? ба? ?ыздарды? шаштары ?рдайым ??ыпты, ал ?лдар ?ашанда жина?ы ж?редi. Неге? ?ане, бiрге талдап к?рейiк!

Балет киiмiнi? д?рыс болуы неге ма?ызды?
Балет киiмi б?л жай киiм ?ана емес, ол – балеттi? бiр б?лiгi! Ол са?ан к?мектеседi:
• Еркiн ?оз?алып, ?ажетсiз б?лшектерге ала?дамау?а;
• ?зi?дi на?ыз артист ретiнде сезiнуге, ?йткенi д?рыс форма – байыпты дайынды?ты? белгiсi;
• ?демi к?рiну ?шiн де ма?ызды, себебi балет – с?лулы? пен ?йлесiм ?нерi.

О?ушыларды? киiмдерi бiрдей бол?анда, балет рухы к?шейедi, жатты?у салтанатты ?рi ынтамен ?тедi.

Балет киiмi ?андай болуы керек?

?ыздар ?шiн:
• Swimsuit (шомылу киiмi) – ы??айлы, денеге жабыс?ан, арты? б?лшексiз;
• Ашы? т?стi колготки – суретсiз, ?рнексiз;
• Балет ая? киiмi (немесе пуанттар – егер сен т?жiрибелi балерина болса?);
• Юбка немесе ?ыс?а пачка (кейде жатты?у?а ?ажет емес);
• Шашты? жина?ы т?йiлiп, немесе тас-т?йiн бекiтiлуi мiндеттi.

Ер балалар ?шiн:
• А? футболка немесе майка;
• ?ара немесе а? трико;
• Чешкалар немесе ж?мса? балет ая? киiмi;
• ??ыпты шаш ?лгiсi.

Неге балериналар ?р?ашан шаштарын жинап ж?редi?
Шашы жиналма?ан балерина ?анатсыз перiштедей! Шаш ?оз?алыс?а кедергi келтiредi, беттi жабады, ?оз?алыс кезiнде шатасуы м?мкiн.
Сонды?тан шаш ?рдайым жина?ы т?йiнге жиналуы керек.


Т?йiндi ?алай жасау?а болады?
1. Шашты жа?сылап тара;
2. Т?бе?де жинап, бекiт;
3. Сол бекiткен шашы?нан т?йiн жаса;
4. Шпилькамен, резинкамен бекiт, ?стiн тормен бекiтуге де болады.

Ендi сен на?ыз балеринадан айнымай ?алды?!

Балет ая? киiмi – сенi? кiшкентай к?мекшi?.
Балеттi? арнайы ая? киiмi бар екенiн бiлесi? бе?
• Балеткалар— ж?мса? ж?не жеп-же?iл. Онымен ?имыл-?оз?алысты ?йрену ж?не жатты?у ы??айлы.
• Пуанттар – балериналарды? башпайларына дейiн билететiн ерекше ая? киiм. Бiра? оларды тек ая?тары? ?бден жатты??ан кезде ?ана кие аласы?!

Ма?ызды! Балет ая? киiмiн еш?ашан к?шеде киме! Олар таза болуы керек ж?не тек залда ?ана киiлуi керек.

Жа?сы балет о?ушысыны? ережесi:
• Саба??а ?рдайым таза, жина?ы формамен келу;
• Шаш жина?ы болуы керек;
• Балет ая? киiмi – тек зал ?шiн!
• Форма?ды к?тiп ?стау – б?л на?ыз артистке т?н ?асиет.

Са?ан кiшiгiрiм тапсырма:
• Балет с?мке?дi ?зi? жинап к?р – ?ажет н?рселерi? ?алып ?оймасын.
• Шашы?ды ?зi? жинап, т?йiп да?дылан – ?зiрше ?иын болса, ата-ана? к?мектессiн.
• Балет форма?ны? таза, ??ыпты болуын ?ада?ала? Д?рыс емес жерiн ж?нде!

Ендi сен балет о?ушысыны? ?андай болуы керектiгiн бiлесi?!
Ал келесi б?лiмде бiз балет сыныбында ?зiн ?алай ?стау керек екенiн ?йренемiз. Саба?ты? ?ызы?ты ?туi, ал бидi? же?iл ж?не ?демi болуы осы?ан байланысты.

3 Б?лiм.
Балет сыныбында ?зiн ?алай ?стау керек
Сен балет залыны? биiк ?нер туатын ерекше орын екенiн бiлесi?. М?нда тек ?демi ?имылдар ?ана емес, сонымен ?атар ?р?айсымызды? мiнез-??лы?тарымыз да ма?ызды. Б?л ?зi?нi? де, ?згенi? де тез ?йренiп, жайлы сезiнiнуiне к?мектеседi.

Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/book/kamiliya-ismailova/balet-alg-ashk-y-k-adamdar-71946712/?lfrom=390579938) на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.