Главная страница | Стихи и поэзия | Татарские стихи

Татарские стихи
Гузель Губаевна Идрисова


Минем шигырьл?рем туган илг?, туып – ?ск?н ?ирг?, ?ти – ?ниг?, кешел?рг?, табигатьк? булган зур с?ю хакында. Шигырьл?рд? татар халкыны? гореф гад?тл?ре чагылдырылган. Кешене? эчке кичерешл?ре, уй – тойгылары сур?тл?нг?н. Б?хетле балачак, к??елле яшьлек, чын дуслык, ел мизгелл?ре ??м башка кызыклы темалар бар. ?хлаки ??м психологик темага багышланганнары да байтак. Минем шигырьл?р к?п еллар ?тк?ч т? актуаль булып калачак, ч?нки алар безне? ?тк?н, х?зерге ??м кил?ч?к тормышыбыз хакында.





Татарские стихи



Гузель Губаевна Идрисова



© Гузель Губаевна Идрисова, 2023



ISBN 978-5-0060-9004-0

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero




Введение


Кадерле дуслар!

Х?рм?тле шигъриять яратучылар!



Д?нья искиткеч матур, тормыш кызыклы. ?зе?? охшаган ш?гыль тапса?, яш?? тагын да к??еллер?к.

Мин и?ад яратам. ?ырлыйм, баянда уйныйм.

Педагог булып эшл?п, хаклы ялга чыккач, шигырь яза башладым. Минем шигырьл?рем м?гън?ле м?х?бб?т хакында. Туган илг?, туып – ?ск?н ?ирг?, ?ти – ?ниг?, кешел?рг?, табигатьк? булган зур с?ю хакында. К??елегезг? хуш килг?н шигырьл?р табырсыз дип ышанам.

Яхшы к??елле, изгелекле, ярд?мчел булып яшик. Исемг? тап т?шермич?, кеше булып кала белик, дуслар!

Сау – с?лам?т ??м б?хетле булыгыз!

Эшем? нык ?итди карап, саф татар теленд? язырга тырыштым. Б?лки, кемдер ?чен файдалы булыр, с?злек байлыгы артыр. Газиз ана телен, татар телен ?йр?ник, онытмыйк, гореф – гад?тл?рне ихтирам итик, милл?тебезне саклап калыйк, дуслар.

Шигырьл?р гади, а?лаешлы итеп язылган, ?и?ел укыла, ритм бар. Х?терне яхшыртыр ?чен, ятлап алырга м?мкин. К?йг? салып, ?ырларга да була.

Б?лки, шигырьл?рем сезд? д?ньяга икенче караш, к?з?т?ч?нлек, ихтибарлы булу, соклана бел? сыйфатлары уятыр.

Минем сезг? исбатласым кил?. ??рбер кеше шигырь яза ала. Моны? ?че? бары тик нык зур тел?к кир?к. Хыяллар тормышка аша!

У?ышлар телим сезг?!




Серле ачкыч


Б?хет ачкычы эшл?дем,

Алыгыз, кемг? кир?к.

Ачкыч булмаганга, б?лки,

Б?хет тапканнар сир?к.



Таратам серле ачкычлар,

Оялмагыз, алыгыз, дуслар,

Файдасы тисен ?йд?,

Шатланып яшик ?ирд?.



Матур биз?кл?р куеп,

Чын к??елд?н эшл?дем.

?ит?, барыгызга ?ит?,

Мин бит тырыштым.



Гади ген? ачкыч,

?и?ел итеп борыла.

Сулга борса?, к?рерсе? —

Б?хет анда агыла.



К?з тиюд?н курыкса?,

Саклап тот б?хете?не.

У?га борып ачкычы?ны,

Яшереп тот син аны.



З??г?р болытлар к?р?,

Ч?чк? исен сиз?,

Бала? тавышын ишет?,

Атлап, й?гереп кит?,



Йоклай алу – б?хет.

Дуслар бел?н к?леш?,

Ярату, яратылу,

Эшл?рг? к?че? булу – б?хет.



Акыллы уйлар уйлау,

С?йл?ш? алу р?х?т.

Туганнарны? ис?н булуы,

Болар бары да – б?хет.



Санап чыгарга барсын,

?итм?с калын д?фт?р.

И? м??име беркайчан

Сугыш кына булмасын.



Тыныч тормышта яш??

?зе бер олы б?хет.

Зин?ар, сакла безне, Ходай —

К?рм?с?к иде кайгы, х?ср?т.



Ачкычыгыз югалып куйса,

?ич борчылмагыз, дуслар.

Ми?а тагын килегез,

Ясый бел?м ачкычлар.




Йокысыз т?н


Т?нне йокысыз ?тк?рдем —

Шигырь килде башыма.

Кабаланып язып куйдым

Д?фт?р алып кулыма.



Шигырь язсам р?х?т була,

Шатланам и?адыма.

Матур килеп чыкса, ашыгам

Укырга балаларыма.



Бар да шагыйрь була алмый —

Ул ?и?ел к?сеп т?гел.

?зе? ?чен ген? яз дип,

Ми?? ки??ш бир? к??ел.




Сирень


Ямьле май ае килде,

Д?ньяны матурлый, тырышып.

Бакчаларда агачлар

Ч?ч?к ата ярышып.

Табигатьт? ??рчак т?ртип,

И? беренче ата муел.



Аннары алмагач, чия,

Аларга калганнар ияр?.

Сирень ашыкмады быел,

Ч?ч?ген к?рс?терг?.

Нишл?п, сиреньк?ем, со?лады?,

К?неле? т?шм?деме ?лл??



Уйлагансы?дыр, м?гаен,

Ниг? инде ч?чк? атам,

Ян? ши??рг? булгач.

Эх, сирень, сиреньк?ем,

Сине? хакта ?ыр язалар,

Ишетк?не? бар мик?н?



Дим?к, шу?а лаексы?,

Юкка ?ыр багышламыйлар.

Без бит сине яратабыз,

Бел, син безг? гел кир?к.

Гомере? кыска булса да,

Син бирг?н шатлык – безг? б?л?к.



Озак яш?п т? бу д?нъяда

Файда китерг?нн?р сир?к.

Хуш исле матур сиреньн?р

Кыш буе тора к?з алдында.

Матурлар к?п безне? арада,

Алар сине? кебек т?гелл?р.



Мен? бит, нинди к?чк? ия с?з,

Вакытында ?йт? белс??.

Сирень г?рл?п ч?ч?к атты,

Уздырды барысын да.

Кеше к??елен к?т?рерг? д?

Бары тик бер с?з ?ит?.

Бер – беребезне мактап, канатландырып,

Матур итеп яшик берг?.




Тормышны яратам


Язгы яфракны селкет? ?ил, ?зг?ли.

Нык тора яфрак, бирешми.

К?зге яфрак т?з? алмый ?илг?,

Очып т?ш?, ?зелеп, ?ирг?.



Яшел яфрак кебек, яшь кеше

Кайдан к?ч ала?

Картайгач, кешене? к?че

Кайда китеп югала?



Сары яфрак кайчандыр

Яшел булганын онытмасын,

Яшел яфрак сары яфракны?

Х?лен ??рчак а?ласын.



Тормышны? ?че ?илл?ре безне

Гел урап узсын иде.

Ходайны? м?рх?м?тен, изгелеген

??рчак к?рерг? язсын иде.



?й, тормыш – син сихри дарья,

Бик катмарлы булса? да,

Мин барыбер яратам сине —

Ишетсен, ?йд?, бар д?нья.




Бишек кадагы


Бар бик серле бер кадак,

?йне? т?б? тактасында,

Ул нык к?пне к?рг?н

Телсез ша?ит барсына.



Мен? шул тимер кадакта

Эленеп торды бишек.

Шул бишект?, аллы – артлы,

Без тугыз бала ?стек.



Беребез сикереп т?ш?г?,

Икенчебез урын алган ян?.

Бишект? р?х?т йоклауы

Чайкалып акрын гына.



Бишек ?ыры мо?лы булды,

Ты?ладык елаудан туктап.

Арыш икм?ген ч?йн?п,

Ч?пр?кк? т?реп, т?йн?п,

?ни авызга каптырган,

Т?з балам, елама, бер?к,

Чыдам булырга ?йр?н дип,

Кулына алып урагын,

Басуга эшк? й?герг?н.



Икм?кне суырып бетк?ч,

Ачыгып, т?мам сусап,

Йоклап китк?нбез, арып,

Х?лд?н тайгынчы елап.



Ул кадак бар ?ле д?,

Калдырдык аны ист?лекк?.

?тк?нне онытырга ярамый,

Шунсыз юл булмый кил?ч?кк?.




Урман


Язны чак к?теп алдык,

Т?землек бетк?н иде.

Яз килде ик?н, дим?к,

Яш?рг? ?мет бар ?ле.



Безне? й?зл?р б?ген ?итди,

Бик м??им эшебез бар.

Чыгып киттек урманга,

Яшел витамин ?ыярга.



Малайлар атлый ашыгып,

?нил?р бит к?т?л?р.

Яшел аш булыр ?ст?лд?,

Б?ген кич, Алла бирс?.



Барып кердек урманга,

Тир? – як тулы ?л?н.

Саумы, урман, уртаклашчы,

Т?мле ризыгы? бел?н?



Шаулап утырган урман

Кин?т кен? шым булды.

Д?шм?? – ризалык билгесе

Дип, уйладык без моны.



Тотындык ?л?н ашарга,

Какы, к??? сакалы,

Кузгалак, кыргый суган

Ашап р?х?тл?ндек без.

Аш пешерерг? булыр дип,

?ыйдык балтырганын да.



Р?хм?т инде си?а, урман,

?лд? барсы? д?ньяда.

Саклап калды? ачлыктан

Яуыз сугыш вакытында.



Бер кочак ?л?н ?ыеп,

Шатланып зур байлыкка,

Й?гердек кайтыр якка,

?нил?р к?т? анда.



Карап калды арттан,

Каен артына качып,

Кеше д? ?л?н ашый ик?н

Дип, га??пк? калган куян.




Авыл к?т?е


Авылым урамы буйлап

Китеп бара к?т?.

Юл к?рс?теп кил? алдан

К?т?че Файзылгаян.

Аны? артыннан т?шеп алган

Куркыныч, тырпайган м?гезле,

Малларны? икенче башлыгы,

?рге ?ч Галине? усал ?гезе.

?гез ?зе ген? к?т?р иде,

Саклап авыл к?т?ен,

Чыбыркысы юк аны?,

Шунсыз булмый бит инде.

?ле та? атып та бетм?г?н,

Бар да инде аяк ?стенд?.

Шаулыйлар, кычкыралар,

М?-?-? д? м?-?-?,

?зл?ре бирми бер ни д?.

К?т?че бер шартлатса,

?зе ?рг?н чыбыркысын,

Бар да кин?т шым була,

Ачык авызлылар х?тта

Телл?рен тешл?п ала.

Аннары тагын, онытылып,

Кычкыра башлый бар да.

Кемдер атлар – атламас бара,

Йоклап – йоклап та ала.

Чыбыркы ян? шарт итс?,

Шунда ук айнып кит?.

Сугышу гад?тк? керг?н,

Йокысы туймаган ике к???

Ду килеп с?зештел?р.

Чыбыркыны? к?чле тавышына

Куркып егылды к???л?р.

Ике сыер шым гына

К?т?д?н калган иде.

Кайтып йокларга иде ис?п.

Чыбыркы шарт итк?нг?,

Торып й?гердел?р алга,

К?т?чене д? узып китк?нче.

Кичен ян?, урам тутырып,

К?т? кайта авылга.

Ян? шау – шу, кычкыру,

Сагынганнар барсы да.

Ху?алар каршы чыккан

Икм?к тотып кулына.

Сыйпап аркасыннан малларын,

Керт?л?р йорт алдына.

Авыл тынды та?га кад?р,

Чыбыркы да сузылып ятты,

А?а да бит ял кир?к.

?й р?х?т, к?еф яхшы,

Куаныч к??елг? сыймый.

Бакчалар тулы б?р??ге,

Абзарда к?п мал – туар.

Авылым яши шулай.

Бер эшт?н д? куркып тормый,

Халкым у?ган, бик тырыш.

Шулай булсын, матур булсын,

Г?рл?сен авылда тормыш.




Песи б?хете


К?рс?гез иде бар малайны?

Песи кочаклаганын.

А?ардан да б?хетлер?к

Кеше юктыр, м?гаен.



Нык кысып кочаклаган

М?х?бб?те к?чле булганга.

Чиксез б?хетле ул,

?зен? дус тапканга.



Малайдан да б?хетлер?к

Кочакта яткан песи.

Колаклары б?кл?нг?н,

К?зе кысылып бетк?н.



?зе к?чк? тын ала,

Л?кин барсына да риза,

Риза, риза барсына,

Тик яратсыннар гына.



Шул кад?ре кан?гать ул,

А?а башка берни кир?кми.

Назга сусаган бит ул,

Кемне? яратыласы килми?



Олы й?р?кле малай

Пошымсыз ?т? алмаган.

Кемдер ташлаган песине

Алып кайткан урамнан.



Песине? кил?ч?ге

Ышанычлы кулларда.

Без д? м?рх?м?тле булыйк

Д?рт аяклы дусларга.




Яш?, авылым!


Биек тау башына мендем,

Булдыра алдым, к?чем ?итте.

Бик мен?сем килг?н иде,

Р?хм?т Ходайга, ярд?м итте.

Аска карап басып торам,

Хайран калып тир? – якка,



Уч т?бенд?ге кебек анда

Туган авылым ята.

Бу урамда уйнадым,

Монысыннан суга бардым,

Борма сукмаклардан й?реп,

Белем м?кт?бе беттем.



Авыл – яхшы укытыучы,

Тормыш м?кт?бен д?

Мин матур итеп ?ттем.

Ялан аяк ?ирг? басып

Й?редек без шатланып.

Авылда ?ск?н бала гына



?ирд?н к?ч – к??т ала.

Б?хетлемен, авылда ?стем,

К?п н?рс?г? ?йр?ндем.

Х?зер ш???рд? яш?с?м д?,

Авылда ??рчак к??елем.

Сагынам бала – чагымны,



Иск? т?ш? яшьлегем.

Ян? ялан – аяк тугай буйлап

Уйларымда й?рим туйганчы.

Д?ньябыз безне? матур,

Булгач авылларыбыз.

Безне? тамырлар н?къ анда,



Без шуннан к?ч алабыз.

Яш? авылым, м??ге яш?,

С?ндерм? утлары?ны.

Син яш?с?? безг? р?х?т,

Си?а барысы ?чен р?хм?т.




Кадерле кешем


??рберебезне? д? н?н?се бар,

Н?н?й – кир?кле кеше.

?ылы кил? кулларыннан,

Сыйпап алса аркамнан.

С?ю тулы к?зл?ренн?н

Сибел? якты нурлар.



Ашлары искиткеч т?мле,

Акыллы ки??шл?ре.

Ты?ладым бишек ?ыры да,

Тибр?леп татлы йокыда.

Д?ньядагы и? ш?п к?нфит

Н?н?й кес?сенд? качып ята.



Яраткан оныгыма булыр дип,

?зе ашамый, саклап тота.

Н?н?й, син шатлык илем,

Искиткеч зур байлыгым.

Тормышымда син булгач,

Р?х?тлек кичереп яшим.



?ыерчыклы куллары?нан сыйпап,

Тузганак б?л?к ит?м.

М??гег? калырсы? х?теремд?,

Онытмам сине, н?н?м.




М?х?бб?т бар


Сандугачым, си?а багышлап,

Бик к?п язылган ?ырлар.

Тамашачы? ты?лый, мактап —

Яраталар сине алар.

?здереп сайрый бел?се?,

К?не буе ?ырлыйсы?.



Артистлыкка укымаса? да,

Уздырасы? барсын да.

Н?рс? турында ?ырлары?,

Эх, бел?се иде шуны.

Бер?йсен? исе? китеп,

Гашыйк булгансы?, бугай,



Гашыйклар ?ырлый шулай.

Тик, си?а бер ?тенеч бар,

?т? ?ле шуны, зин?ар.

Ичмасам, син ?ырлама ?ле

Б?хетсез м?х?бб?т турында.

Ул хакта ?ырларга да т?гел,



Кир?к тизер?к онытырга да.

Ярата бел? ул й?р?к —

Эзл?нерг? кир?к, дим?к.

?р – я?а м?х?бб?т килер,

Та? калдырып ?зе?не.

М?х?бб?т бар, б?хет бар,

?ит?кл?шеп, шат елмаеп,

Безне? арада й?ри алар.

М?х?бб?тле, б?хетле булып,

Озак яш?ек, дуслар.




Б?хет булсын б?л?гем


Б?л?к ит?сем кил?

Си?а б?хет кошын.

??рчак яны?да булыр

??ен ??м кышын.

Мин аны тоттым инде,

Син эзл?м?, уйланма.

Очып китм?сен тагын,

Нык тот, ычкындырма.

Б?хетне эзл?м?гез,

Ул бит югалмаган.

Ян?ш?д? к?теп тора

Тик ?релеп ал гына.

Си?а бирс?м б?хет кошын —

?зем? калмый инде.

Нишл?п калмасын, кала,

М?х?бб?т парлы була.

Син б?хетле елмайса?,

К??елем тынычлана.

Икебезг? бер кош ?ит? —

М?х?бб?тем, булыйк берг?.

Б?хетне эзл?м?гез,

Ул бит югалмаган.

Ян?ш?д? к?теп тора

Тик ?релеп ал гына.

Сайлама син, сайланма,

Яхшыракны эзл?м?.

Сине? б?хет минем кулда,

Ышан ?йтк?н с?зем?.



В?гъд? итмим йолдызлар,

Бу – с?зл?р ген?.

М?х?бб?тт? яш?термен

Назлап, ирк?л?п кен?.




?авап к?т?м


К?чле елга г?рл?п ага,

Сыеша алмый ярына.

?ле кит? ул шаулап,

?ле ага тын гына.



Ярдан ташып килеп чыкса,

Тутыра бар д?ньяны.

Котылып булмый бу х?лд?н —

?и?еп кара син аны.



Тормыш та н?къ шулай —

Бер тын гына ага,

Бер кит? ифрат кайнап,

А?а бит шулай охшай.



Мин риза бу х?лг?,

Янып яш?рг? кир?к.

С?нг?н учак кебек, пыскып ятырга

Бер д? юк минем тел?к.



Ник туганмын бу д?ньяга,

Д?рес яшим мик?н?

Ходайдан ?авап килг?нне

К?т?м мин, ?метл?неп.

Б?лки, яхшы якка

?лгерермен т?з?леп.




Яшем – минем байлыгым


Ага елга ташып алга,

?лл? кайда ашыга.

Гомер д? елга кебек,

?лл? кая агып, югала.



?ле кич? ген? биш яшъ иде,

Б?ген инде илле биш.

Балачак к??елле иде —

Шулай булырга тиеш.



Б?л?к?й чагымны сагынам,

Эх, булса иде бер к?пер.

К?пер аша й?гереп чыгып,

Бала чагым кочагына



Ташланыр идем шатланып.

Болыннарда ялан аяк

Й?гереп, туйганчы уйнап.

Ян? кайтыр идем илле бишк?,



Яшем бит – минем байлыгым,

Минем акыл, т??риб?м,

Мин шуны яхшы бел?м.

Гомерне? икенче яртысын

Башлыйм б?ген я?адан.



Алда к?т? зур шатлыклар,

Мин белм?г?н ачышлар.

Серле ишеген ачып,

Атлыйм сихри д?нъяга,

Ходай ярд?м бирсен, иншалла.




Чыныккан керпе


Керпене? картатае

Бик к?пне бел?.

Ул ?йр?тк?н оныгын

Ялан – т?пи й?рерг?.



Йомшаккаем, керпек?й,

?ирне тоеп й?рес??,

К?п к?ч алырсы?,

?зе?? ба?адирдай.



Керпе бик ты?лаучан,

Ки??шне ул а?лаган.

Ирт? яздан к?зг?ч?

Й?гер? ялан – т?пи.



Кышын йокыга тала —

Т?бигать шулай куша.

?че суык, бураннар

Куркыныч т?гел а?а.



Йоклый ул р?х?тл?неп,

Уянып китми, т?чкереп.

Чыныкса?, син д? шулай

Таза булырсы?, дускай.




И? т?мле ризык


Искиткеч бер мизгел бар,

Н?къ ??йне? уртасында.

Ярышып ч?чк? ата

Б?р??гел?р бакчада.



Авылым ямьл?неп кит?,

К??елг? шатлык тула.

Тырышып ?ск?н б?р??гене?

У?ышы бик мул була.



?й, б?р??ге, б?р??ге,

?лд? син бар ?ле.

Колумб, си?а р?хм?тлебез,

Иск? алабыз гел ген?.



Кемг?дер банан кадерле,

Без яратабыз б?р??ге.

Б?р??гене нык зурлыйк,

Ул тик мактауга лаек.



Б?пемб? т?гел б?р??ге,

?сми бит ?зе ген?.

Тир т?геп эшл?с?? ген?,

Б?р??геле булырсы? ел ?йл?н?сен?.



Ходай б?р??гед?н аермасын,

Ул бит – икенче икм?к.

Б?р??ге, икм?к бар ик?н,

Яшибез ?ле, дим?к.




Зур вакыйга


Б?ген к?т? куганда

Таралды авылга х?б?р.

Клубта кино була кичен,

Индиядан ?иб?рг?нн?р.



Эчк? шатлык й?герде,

К??ел ?ырлап ?иб?рде,

Юкка чыкты начар к?еф,

К?н б?йр?мг? ?йл?нде.



К?т?че Файзылгаян

?итди кис?т? алган:

«К?т?не б?ген кичен

Алып кайт вакытында.



Сыер савырга ?лгерм?без,

Со?га калдырма безне,

Кино к?теп тормый,

Аны? бар ?з с?гате».



Т?тен килеп т? чыкты

Мунчалар м?р??сенн?н.

Мунча кереп, чистармыйча,

Кинога бара мени кеше.



Г?з?л затлар биз?нде,

К?чле затлар кырынды.

Киенешеп, аллы-г?лле

Халык клубка агылды.



? урамга т?мле булып

Хушбуй исе таралды.

Клуб кеше бел?н тулды,

Сыймаганы т?р?з?д?н карарга

Шатланып риза булды.



К?т?ренке к??ел, к?еф яхшы,

С?л?ш?л?р бар да к?лешеп.

?инд к?ен ишет?г?

Кин?т шым булды барсы.



?ч с?гатьк? ??ркем югалды

Артистлар арасына кереп.

Онытылды д?нья м?ш?кате,

Борчулы уйлар, хисл?р.



Н?рс? д? со? фильм сере,

Ник аны яраталар?

М?х?бб?т турында бит ул,

Кем со? а?а сокланмаган,

М?х?бб?тне к?реп, кем туйган?



Эх, бар иде бит заманалар…

Кино шатлык китерг?н чаклар,

Кабатланмый торган вакытлар,

??р н?рс?не? ?з вакыты бар.

?лгерегез вакытында тотып

Калырга б?хетле минутлар.




Каз ?м?се


Б?ген авыл г?рл?п тора,

Каз ?м?се бит анда.

Уен – к?лке, д?ртле ?ырлар,

Я?гырый тир? – якка.



Тезелешеп утырганнар,

Алларына каз куеп,

Яулыгын артка б?йл?г?н,

Чикк?н алъяпкыч киг?н,



Ярд?мчел к?рше апайлар,

Киленн?р ??м яшь кызлар.

Бигер?к ?итез, тырышлар

Мамык йолккан куллар.



Тау ?елг?н мамыктан,

?йтерсе? д? кар яуган.

Йоклауы р?х?т булыр

Йомшак мамык ?стенд?.



Чигелг?н менд?р тышлары

Аны к?пт?н инде к?т?.

Мыек астыннан елмаеп,

Утыра гармунчы егет.



Шым гына к?л?ш к?зли ул

Уздырмый бушка вакыт.

Кеше эшт? сынала бит —

Б?ген н?къ у?айлы чак.



Биз?кле к?янт?г? асып,

Казлар юып кайтуга,

Самовар ?ырлап утыра

Азык тулы табында.



Ху?абик?не? осталыгы —

Сокланып та торырлык.

Каз коймагы шундый т?мле,

Телк?е?не йотарлык.



Эшл?г?н кешене? ашы була,

Тырышса? – бар да була.

Казлар ?ссен ?йд? мул,

?тк?релсен ?м?л?р.

Буыннан – буынга калган

Борынгы йола бит ул.




Тогры дус


Куе урман аша чыктым,

Шулай кир?к булганга.

Куркытты ??рбер к?л?г?,

Ипт?ш булмагач ?рг?д?.

Агып ята ки? елга,

Й?зеп чыкмадым теге ярга,

Арысам, кулбашын куярга,

Яхшы дусым булмаганга.



Кайда адашып й?рисе??

К?т?м бит, кил тизер?к.

Ки??шчем, тогры дусым —

Син бит ми?а бик кир?к.

Берг? ?тик ?ит?кл?шеп —

Тормыш юлы сик?лт?ле.

Елмаеп, к?леп, серл?шеп,

К?п еллар яшик ?ле.




Артка карама


Карама артка борылып,

Бар син тик алга.

Сине яктылык к?т?

Юлны? теге башында.



Артка борылып карама,

?тк?нн?рне барлама.

Б?ген, ?леге мизгелд?

Б?хетле яш?, ?йд?.



Гомер кыска, уйлар озын,

Уйлата да мо?лата.

?ырлап ?иб?р, уйландырса —

?ыр к??елне юата.



Уйлама кил?ч?кне д?,

Ул ?ле ерак шундый.

Б?ген яш?, б?ген шатлан,

Гомерк?й ике килми.




?ирд?ге о?ма?


Бигр?к к?лерг? яратам,

К?леп, х?лл?рем бет?.

??р н?рс?д?н кызык табып

К??елле яш??г? ни ?ит??



Кайда мин – шунда кызык,

Башкалар аны к?рми.

Кызыкны к?р? белг?нг?,

Й?земн?н елмаю китми.



К?леп яшик, дуслар,

Гел шат, шаян булыйк.

??р кеше д? бу д?нъяда

Б?хетле яш?рг? лаек.



Шатланып яш?рг? кир?к,

Д?нья матур, яш?? р?х?т.

?ирд?ге о?ма? ?чен

Ходайга бик зур р?хм?т.




Шатлык биюе


Ата – казны? ш?п к?ефе,

Ул б?ген ?ти булды.

Мондый б?хет кемг? шулай

Килеп эл?г? ?ле?!

Бик озак к?тте ул,

Тышта ялгызы басып.

Тамагына аш бармады,

Эчм?де х?тта су да.



Карлы я?гырга чыдап,

Баскан килеш йоклап,

К?тте ул ?метл?неп,

Т?р?з ягына карап.

Ни?аять, кояш йылмайды,

Табигатьк? т?с керде.

Кин?т яшел чир?мг?

Сары йомгаклар т?г?р?де.



Т?? тапкыр ата к?рде

Газиз балакайларын.

Ата казны? исе китте:

«Бу бит минем балалар,

Бигр?к матур б?пк?л?р,

?зл?ре ми?а охшаганнар».

Аяклар ?зенн?н – ?зе



Китте биюг? т?шеп.

?й, биеде тыпырдатып,

Булганчы к??елк?е.

Ин? каз оялып кына

Тамашаны к?з?тте.

Биеп бетк?ч й?герде

Газизл?ре янына.

Канатларын ки? ??еп,

Гаил?сен алды кочагына.



Кузенн?н бер тамчы яшь

Тамды ?л?н ?стен?.

?йб?т, бар да ?йб?т,

Ул – б?хет яше ген?.




?имеш


Бакчадагы алмагачлар

Утыра ак ч?чк?д?.

Табигать тынып калган,

М?гаен, нидер к?т?.



Ул бит яхшы бел?,

Юкка атмаган агач.

Дим?к, булыр ?имеше,

Бераз к?теп торгач.



?ил урап уза агачны,

Ч?, шауламагыз сез д?.

Та? вакытсыз коелса,

?имеш бирми ул ч?чк?.



Бала к?тк?н ана да

Сак кына басып й?ри.

Яратып сыйпап куя —

Барсын да сиз? б?би.

К?пме наз, м?х?бб?т

Аны? нурлы карашында.

Б?хетле елмаеп куя,

Матур уй килс? башына.



А?а бар да сокланалар,

Ф?решт? бу дип уйлап.

?рм?г?н ?ирг? утыртмыйлар,

Кадерл?п, ихтирамлап.



Нинди к?рк?м к?ренеш

Тир? – якта к?р?м мин.

?лл? т?ш булды, ?лл? хыялым,

? тормышта н?къ киресенч?.



Д?ньяны ?зг?ртеп булмый инде,

?мет бар тик Ходайда.

Зин?ар, Аллам, ярд?м итче

Бала к?тк?н анага.




Якты кил?ч?к


Урам буйлап кайтып кил?,

Чак атлап бер кырмыска.

Кулбашлары с?ленг?н,

Башы ?елг?н аска.



Ирт?н торды кояш бел?н,

Ул к?пт?н инде йоклый.

Кырмыска чак эш бетереп,

?ен? таба атлый.



Юынырга т?гел, ашарга да

Х?ле б?тенл?й калмаган.

Кара ?ирд? эшли бит ул,

К?себе калган ата – бабадан.



Юкка чыкты шым гына,

Кайда китеп югалды,

Н?къ сигез с?гатьлек эш —

Болай булмаска тиеш.



Юкка к?р?шк?нн?р ик?н

Безне? ата – бабалар.

Д?рес эшл?п, ял итеп,

Матур яш?сенн?р иде балалар.



Кара?гыдан кара?гыга кад?р,

Кырмыска кебек эшл?п,

Яшьл?рне? гомере уза,

Гаил? корырга да юк ис?п.



Кырмыска к?пк? чыдар,

Биле нечк? булса да.

Кешег? ярд?м кир?к,

К?чле дип саналса да.



??р кешене? хокуры бар

Сигез с?гатьлек эшк?.

Якты кил?ч?кне к?терг?

Т?землек бир Ходай безг?.




Кеше к??еле


Кеше к??еле бигер?к нечк?,

?еп кебек, ?зелерг? тора.

Каты б?релм?гез кешег?,

Тиз т?з?лми бит яра.



Бирелг?н кешег? тел —

С?йл?шеп яш?р ?чен.

?г?р б?ре с?йл?ш? алса,

Усал с?йл?шер иде гел.



Б?ре булмыйк, дуслар,

Кеше бит акыл иясе.

С?зне? кадерен белик,

Уйлап с?йлик с?зне.



Матур с?з ?йттегезме

?ле б?ген бер?йсен??

?лгерг?нсез, дим?к, ул кешене?

Кояш балкый к??еленд?.



Кеше шатландыра белс??,

?зе? д? алырсы? шатлык.

?ир шары ?йл?нг?н кебек,

Бар да ?йл?неп кайтыр.




Укырга ?йр?н


Аю к?злеген киг?н,

Алдына куйган китап.

Бигр?к кызык язганнар дип,

Укып утыра, мактап.

? син укый бел?се?ме?

Белм?с??, тизер?к ?йр?н.

Китап яраткан кеше

??рчак булыр белемле.




Эн?ле алма


Керпе малае алма тапкан,

Шатланып, уйлап куйган:

«Х?зер кайтам да ?йг?,

Б?леп бир?м ?ти – ?ниг?».



Алма китк?н т?г?р?п,

Керпе к?зе булган т?г?р?к.

Тиз ген? йомарланып,

Алманы куа китк?н.



Ике алма т?г?р?г?н,

Б?рене? ушы китк?н:

«Нишл?п алмагачта

Эн?ле алма ?ск?н?».




И? яхшы скульптор


К?згег? карап попугай

Соклана ?зен? ??рк?н:

«Нинди томшык, нинди каурый —

??т матурмын, ичмасам!».



Д?рес яши бу кошкай,

?йр?нг?н ?зен яратырга.

Ярата белс?? шулай,

Яратырсы? барсын да.



К?згед?н син мо?суланып,

Санама ?ыерчыклар.

Зур ихтибар бирм? а?а,

Ул бит бары сызыклар.



К?зге ??рчак д?ресен с?йли,

?ич ?пк?л?м? а?а.

Б?хетле итеп елмай,

Елмайган кеше матур була.



Бар да тели ?зг?рерг?,

Риза булмыйча танау, иренг?.

Т?з?тм? табигатьне, белеп тор,

Алла – и? яхшы скульптор!




?и??че


Тургай бигр?к кыен яши —

Песи а?а комачаулый.

Р?х?т сулап, тыныч атлап,

?ирг? т?шеп й?ри алмый.



?з кадерен бел? тургай,

Ул песи ?чен туган мени?

Гарл?нмич?, песи азыгы

Булырга ул ?ыенмый!



Тургай, тел?с? ?и?ел ген?

Болытка очып мен? ала.

Тели ик?н, т?р?з?д?н кереп,

?й эченд? оча ала.



Кем аны? ?чен песи,

Бер йон кис?ге инде.

Тургайны? ачуы килеп,

Кин?т сызгырган иде.



Песи калтырап т?ште,

Артка табан чигенде.

К?з ачып йомган арада

Песид?н ?илл?р исте.



Мен? шулай, дускайларым,

Яш?гез кыю булып.

Курку бер?зе яш?сен ?йд?,

Куркып кына тын алып.




Туган илне ташламагыз


Кыш б?тенл?й булмый дил?р,

Кайсы бер чит ?ирл?рд?.

О?махка охшап тора,

?й р?х?ттер инде анда.

Т?нг? ?ылы, ?авасы саф,

?имеш ?с? ел ?йл?н?сен?.

Барып яш?рг? шунда

Барыбер тартмый к?нелем.

Чыгып китс?м, югала бит

Искиткеч д?рт мизгелем.



Кар шыгырдый аяк астында

Яуган чакта эн?е б?ртекл?р.

Кызарган алма кебек,

Матурланып кит? битл?р.

?ле я?гыр ява, ?ле кар,

?ле к?зге ?илл?р ис?.

Язын табигать уянса,

?зе бер зур м?г?из?.

Туган ягым болыннары,

Якын урман, таулары,

Чылтырап аккан чишм?л?ре,

Нинди матур кешел?ре.



Ничек ташлап кит?м барсын,

Юк, минн?н булмый.

Яфрак кебек саргаермын

Сагынуга т?з? алмый.

Юк, китмим, ташламыйм,

Туып ?ск?н ?иремне.

Тынычлан к??елем, борчылма,

Без калабыз монда.

Тер?к кир?к Ватаныма —

?ле аны? авыр чагы.



Бар да ?т?р, ?йб?тл?нер,

Нык к?чле минем илем.

Авырлыклар ?и?еп чыгып,

Зур д??л?тк? ?йл?нер.

К?кр?к киереп, горурланып,

Яш?рбез ?ле шатланып.

Безг? сокланыр илл?р,

Дуслашырга бар да тел?р.

Нык тор илем, бирешм?,

Без – сине? бел?н берг?!




Акыллы песи


Бар минем ш?п песием,

Беркемг? аны бирмим,

?зе акыллы, ?зе тыйнак,

Шым гына утыра карап.

Н?рс? бирс?? шуны ашый,

Холыксызланып тормый.

Минем бел?н ч?й ?ч?,

Кыздырган б?р??ге ашый.

Кеше кебек утыра,

Мин с?йл?г?нне ты?лый.

Н?рс? дис?? д? а?лый,

Тик ?авап кына бирми,

Бик с?йл?шер иде д?,

Эх, татар телен белми.




Мода


Маймыл базарга барган,

Я?а киемн?р алган.

Ертык чалбар, тишек к?лм?к,

А?лашылды, мода куа, дим?к.




Кыска к?лм?к


Куян кунакка килг?н,

Кыска к?лм?ген киг?н.

Аяклары к?кре ик?н,

?зе шуны бел? мик?н?




А?лашылмаган уен


Йорт алдында к?м?кл?п

?й-?й уйный б?л?к?й кызлар,

Чиста итеп ?ыештырып,

Т?ртип ясап куйганнар.

Матур табын артына

?ыелганнар кунаклар,

Тыйнак булып, шым гына,

Утыралар курчаклар.



Сугыш —сугыш уйныйлар

Ян?ш?д? малайлар.

Бер тегел?й, бер болай,

Кычкырышып чабалар.

Агачтан ясаган мылтыктан

Пых та, пых дип, аталар.

Шундый ямьсез уеннан

Ни кызыгын табалар?



А?ламый кызлар малайларны,

Малайлар, ?лбитт?, кызларны.

А?ламаса, а?ламас инде,

Ин м??име уен ич,

? уйнавы шундый р?х?т.

Эх, балачак, балачак,

Кабатланмый торган чак,

Сагынып иск? алам ??рчак.




Кыю б?пк?


Б?л?к?й ген? бер б?пк?

Б???к к?реп нык курккан.

Тизер?к й?гереп барган

?ти – ?нисе янына.



Кочаклап алды ?нисе,

Газиз баласын ??лл?п.

Ата – казны? ушы китте:

«Бу ни х?л, нинди эш,

Болай булмаска тиеш.



Мин тырышкан булам,

Кир?к булса, сугышып,

Карчыганы да ?и??м.

Яш? минн?н ?рн?к алып,

Кыю, батыр бул балам».



Б?пк? чыкты шым гына,

?ылы канат астыннан.

Кыю басып атлап китте

Б???к ягына табан.



Барлык к?чк?ен ?ыеп,

Кычкырырга ашыкты:

«Мин синн?н куркмыйм,

Б???к, белеп тор шуны!».



?зе тагын й?герде качырга

Каз канаты артына.

Ярый, шулай булса да —

Кыюлык шуннан башлана.




Икел?т? шатлык


Б?ген т?нл? йокламадык,

Сарык сагалап чыктык.

Туарга тиеш иде б?р?н,

Б?лки, кир?к булыр ярд?м.

Юкка й?редек, йокламый —

Б?р?н кабаланмады.

Ирт?н керс?к абзарга,

Та? калдырды м?г?из?.

Басып тора ике б?р?н,

Берсе ак, берсе ?ир?н.

К?тк?н идек бер??не,

Туган игез?к б?р?н.

Зур р?хм?т инде Ходайга,

Шатлыкны к?пл?п бирг?н.




Т?землек – зур к?ч


Сорама син байлык,

Сорама син дан, б?еклек.

Сора син Ходайдан

Бары тик т?землек.



Т?землек зур к?чк? ия,

Т?з, бирешм?, ?йд?.

?ле кыен ик?н,

Р?х?т булыр тизд?н.



Ходай к?т?р? алмаслык

Авырлыклар бирми ул.

Сабыр итеп барсына,

Чын к??елд?н риза бул.



?и?еп чыкса? авырлыкны,

?зе?? сокланырсы?.

Артыр рухи байлыгы? —

Сабырлык т?бе сары алтын.




Со?гы ветеран


З??г?р к?кне байкап оча,

Колачын ??еп, бер кош.

Мен? кайда ул р?х?тлек,

Мен? нинди матур очыш.



?й, иркен тын алулары —

Ирекле булу р?х?т бит.

Башкортостан кошы ул,

Исеме аны? б?ркет.



?зе кыю, ?зе матур,

Оясы биек тауда.

Чал Урал кебек батыр,

?и?еп чыга ??р яуда.



Эх, бар иде ш?п егетл?р,

Мен? шундый б?ркет кебекл?р.

Яу кырында ятып калдылар,

Канатларын инде какмыйлар.



Б?ек Ватан сугышыннан

Бар да кире кайтмады.

Ичмасам, яудан кайтканнар

Озак яш?сен иде.



Бер – бер артлы ветераннар

Кит?л?р безне? арадан.

Нинди мо?су к?ренеш —

Ашыкмагыз ?ле, зин?ар.



Сез бит тере ша?итлар,

Кем ?чен без парад эшл?рбез,

Кемг? кызыл ч?чк? бирербез,

Кем ?чен я?гырар ?ырлар?



Д?нья шундый матур —

Р?хм?т ?йт?без сезг?.

Ашыкмагыз ?ле кит?рг?,

Шатланып яшик берг?.

Стройда калды со?гы ветеран,

Зин?ар, нык бул, бирешм?.

Яу кырында ничек тырышса?,

?ле д? к?ч тап яш?рг?.



Син безне ?тк?н бел?н

Тоташтырган корыч ?еп.

?зел? к?рм?, бер?к,

Озак яш?, горурлык тоеп.




Балта остасы


??р авылда бар

У?ган балта остасы.

Агачтан ?й сала ул —

Хайран кала барысы.



Селти – селти балтасын,

Ирт?д?н кичк? кад?р,

М?г?из? ясап куя,

Тезеп к?п б?р?н?л?р.



Ишеген д? ясый бел?,

Тез? т?р?з?л?рен.

Ид?н т?ш?п, башын ябып,

Бетереп куя эшен.



?ил – я?гыр керм?сен

Дип, нык яхшы эшли.

Агачтан челт?р ясап,

?йне? тышын бизи.



Эшен бигр?к ярата,

Сокланырлык бу кеше.

Авылны? матур ?йл?ре —

Аны? хезм?т ?имеше.



Т?кк?н тир б?ртекл?рен

Алмаштырса? алтынга.

К?т?р? алмаслык булып,

?йл?нер иде тауга.



Эх, булсам иде скульптор,

??йк?л ясар идем ?зем.

«Яш?сен балта остасы!» —

Булыр иде язган с?зем.




Матур мизгел


Яз кил?, яз кил?,

Карлар эри, су таша —

Мен? си?а бушлай тамаша.

Сыерчык кайтты к?ньяктан,

Ул с?лам алды барыбыздан.

Яфрак ярды каеннар,

Тизд?н ч?чк?сен барлар.

Тузганак ч?чк? ата —

Д?ньяны матурлата.

Кояш елмаеп карый,

Минем к??елем? ярый.

Мен? нинди ш?п мизгел —

Тормышны? кадерен бел.




Сайра, кошчык


Бер кош сайрый ??рк?н ирт?,

Сокланам тавышына.

Нинди уйлар керде ик?н

Б?л?к?й ген? башына?



Б?лки, с?йл?п серл?рен,

Минн?н ки??ш к?т?дер?

Мин бит белмим кош телен,

К?теп х?ле бет?дер.



Сайра кошчык, сайра ?йд?,

Ты?лап торучы? барда.

Шым гына ты?лый белг?нн?р

Бар ул безне? арада.




Мо?лы к??ел


Куе урманга кердем,

Кычкырып бер ?ырладым.

Кайтавазга мо?ым охшады,

?ырны? с?зл?рен кабатлады.

Агыла ?ыр, ?ыр агыла,

Мо? чишм?се саф, чиста.

Ч?чк? кырау т?шс? д?,

?аман ?ырлый кил?.

?ырлыйм ?ле, ?ырлыйм ?ле,

Нык бирелеп хисл?рг?.

?ыр бел?н яш??е р?х?т,

?ырлар бетс?, нишл?рг??!



??ркемне? бу донъяда

?з эзе була.

Минем д? калыр эзем,

Ходай бирг?н ?ырларда.

Тамашачым, си?а карап,

Р?х?тлек мин кичер?м.

Сез мине б?хетле ит?сез,

Мин шуны яхшы бел?м.



?ырлыйм ?ле, ?ырлыйм ?ле,

Нык бирелеп хисл?рг?.

?ыр бел?н яш??е р?х?т,

?ырлар бетс?, нишл?рг??!

?ырлы гомер бетм?яч?к —

Без туганбыз м??гег?.




Т?бигатьт?н ?рн?к ал


Ата казны усал дип,

Уйлыйлар барсы да.

Усал т?гел, бары тик

Гаил?не? сагында тора.



Ул – бала ?анлы ата,

Гаил?сен ?зелеп ярата.

Якын килеп кен? кара —

Калкып – очынып тора.

Т??д? ысылдый ачуланып,

Беренче кис?т? ясый.

Аннары бер кычкырып,

Тамагын куя кырып.



?г?р а?лый белм?с??,

Эл?ктереп ала аягы?нан.

Кереп качканчы ?йг?,

Куып й?рет? арты?нан.



Исе? – акылы? китеп торыр,

Кем аны шулай т?рбиял?г?н?

Кеше булып кеше белм?г?нне,

Каз каян со? ?йр?нг?н?



Карыйм да табигатьк?,

Торам калып га??пк?.

Кошлар бел?н ??нлекл?р

Кешед?н яхшырак к?рен?л?р.



И? зур акыл бирелг?н кешег?,

Шулай булгач хур булмыйк.

Безг? табигать ?рн?к к?рс?т? —

А?а ихтибар бел?н карыйк.




Яхшы к?еф


Бер матур саескан

Я?гыр астында калган.

?стенн?н сулар ага,

Бигр?к нык юешл?нг?н.



Ни х?лл?р ит?р ик?н,

Бар мик?н алмаш к?лм?ге?

Юк шул, юк башка к?лм?к,

Л?кин тыныч аны? к??еле.



Я?гырдан со? тир? – як

Матурланган, ямьл?нг?н.

Табигатьк? сокланып, шатланып,

Саескан сикерг?н д? сикерг?н.



Башка чарасы калмагач,

К?лм?к ?зе кибеп бетк?н.

?ыен вак – т?якк?

Ихтибар бирми саескан.



Т?шенкелекк? бирелми ул,

?зе?не бик ??лл?м?ск? кир?к,

Бар да ?теп кит?р,

Тик т?зеп торырга кир?к.




Р?хм?тле булыйк


Шомырт ?зен? тапкан

Бик яхшы урын.

Ипт?ш итеп сайлаган

К?рше алмагачын.



Алмагачка ул сыенган,

Яш?г?н, р?х?тл?неп.

Эссед?н качкан к?л?г?сен?,

?ил чыкса, ышыкланган.



К?нн?р ?тте, еллар узды,

Шомырт к?кр?п ?сте.

Кош канатын ??йг?н кебек,

Ботакларын ерак сузды.



Алмагачка урын калмады,

?айлап кына кипте.

Т?мам б?л?к?йл?нде,

Б?тенл?й корып бетте.



Бар шундый кешел?р,

Кил?л?р, кир?к булса?.

Файда? бетс?, кит?л?р,

Оныталар барысын.



? шулай да, изгелекл?р

??рчак к?рс?терг? язсын.

К??ел, яхшылыкта булып,

Р?х?тлек кичер? алсын.



Якты уйларда булып,

Файда китереп яш?с?к,

Бу д?ньяда беркем булмас

Безд?н д? б?хетлер?к.




Ышан


Кояшны к?р?се?ме – к?р?се?,

Айны к?р?се?ме – к?р?се?,

К?ндез йолдыз к?р?се?ме —

К?рмисе?, ?лбитт?.



? ул урынында тора,

К?рен? тик т?нл?.

Син Алланы да, б?лки,

Юк дип, икел?н?се?дер?

? бит, ышаныр ?чен,

К?р? алу кир?кми.



Килер вакыт, бер?й заман,

Алла бел?н очрашкач,

Башы? иеп торырсы?,

Кызарып ояты?нан.



Бигер?к ахмак булганмын

Дип, ?кенерсе? шул чакта.

Д?рес яш?м?нсе? ик?н,

Гомере? ?тк?н бушка.



?тк?рс?? ??р к?не?не,

Аллага р?хм?т укып,

Яш?р иде? б?хетт?,

Ходай ?ылысы тоеп.



?ирд?ге матур о?махтан,

К?кт?ге р?х?т о?махка

К?ч?р иде? атлап кына,

Яш?? – м??гелек, онытма.




?зе?не? б?я?не бел


Тир? – як шаулап тора,

К?т?ренке к?ефт? ??мм?се.

Б?ген монда ?тк?рел?

Таныклы песи к?рг?зм?се.



Бик ерактан килг?нн?р,

Матур к?лм?к, костюм киеп.

Башына, муенга, х?тт? койрыкка

Еф?к бант б?йл?п куеп.



Хушбуй исе таратып,

Карап ?ст?н барсына,

Т?кк?бер песил?р утыра,

Медальл?ре ялтырап тора,

Читлекл?ре д? алтын гына.



Заманалар ?зг?рде,

Песил?р х?зер б?т?н.

?зерг? ген? яшил?р,

Тычкан тотмыйлар к?пт?н.



Х?зер инде песил?р

Ятып кына тора.

Т?мл? ашый да йоклый,

Я телевизор карый.



?теп китеп барышлый,

Ялгыш кына, к?рг?зм?г?

Килеп керде бер песи —

Урамныкы, гади ген?.



Йоны тырпаеп тора,

Керм?г?н к?пт?н су да,

Колагын песи тешл?г?н —

Пыр тузып сугышты ирт?н.



Яхшы токымлы песил?р

?т? нык га??пл?неп,

Фу, дип, фырылдашып,

Утырдылар арт бел?н ?йл?неп.



Гади песи ?ич гарьл?нм?де,

Тавыш чыгарып тормады.

Горур атлап, ?ай гына,

Чыкты да китте ары.



Б?тен карашында язылган иде

Мен? шундый с?зл?р:

«Т?чкердем бер мин сезг?,

Кир?кми бер нинди к?рг?зм?.



Песи песи инде ул,

Н?рс?гез минн?н артык?

Шул ук йон, шул ук койрык,

Д?рт т?пи ??м озын мыек.



Т?шеп калганнардан т?гел мин,

?з б?ямне яхшы бел?м мин.

Телим ик?н, биек агач башына

Й?гереп менеп кит? алам.



Телим ик?н, менеп ?й башына,

Атлап й?ри алам ху?аларча.

Х?тта, этне, куркып тормый,

Куып й?рет?м, ушын алганчы.



Кир?к ик?н, ху?абик?г?

Тычкан тотып б?л?к ит?м.

Кир?к булса, аягына ятып,

Авыруын ?зем? алам —

Мин бит аны яратам.



Телим ик?н, кычкырып ?ырлыйм,

Я шым гына карап утырам.

Телим ик?н, ?йг? кер?м,

Чыгасым килс?, чыгып кит?м.



Беркем б?йл?п куймый чылбырга,

Мин – ирекле песи, ?зем? баш.

Кир?кми ми?а орден, медальл?р,

Мин ?зем бел?н к?нагать —

Р?хм?тлемен си?а, т?бигать».




?ил?кк? ?йл?нде д?нья


?ил?к ?ыярга килдем ?ле

??йге яшел урманга.

Хайран калып матурлыкка,

Утырам ч?чк?ле акланда.



Пешк?н ?ил?кне? к?плеге —

Сузылып ят та, ?ый гына,

Кызыл, матур, хуш исле

Т?лг?шл?р иелг?н алдыма.



Б?тен д?нья ?йл?нг?н ?ил?кк?,

??р тарафта ?ил?к к?рен?,

К?з йомса?, х?тта анда

?ил?к пешеп утыра.



Бар да м?ш кил?, тырыша,

Ч?чк?г?, ?ил?кк? кунып,

Кабаланып, бал корты

Балны ташый да ташый.



У?ганлыгына сокланамын,

Ул бел?дер, м?гаен —

??йне? бер кыска к?не

Озын кышны ашатканын.



Кырмыска да тырыша,

?ле бер, ?ле икенче ?ил?кне?

Т?мен татып карый.

Аннары елмаеп куя,

Татлы ?ил?к к??елен? ярый.



Эх, кырында юк чил?ге,

К?п итеп тутырып,

Алып кайтыр иде ?ен?

Гаил?сен шатландырып.



Чил?гем тиз ген? тулды,

?й, ки? к??еллесе?, урманым,

Бигер?к инде юмартсы?.

Р?хм?т зур к?чт?н?че??,

Си?а килермен ?ле тагын.




Кир?кле ?йбер


Бер к?нне Маймыл ?зен

К?згед?н к?реп калган.

Шунда ук к?ефе бетк?н:

«Уф, бигер?к зур танауым,

Х?зер ничек яшим ик?н?».



Тапкан кайгырыр н?рс?,

К?рс? иде ул Филне,

Мен? кемне? танауы с?ер,

С?ленеп т?шк?н ?ирг? кад?р.

? ул аны уйлап та бирми,



Т?шенкелекк? ?ич бирелми.

Ш?п итеп атлап й?ри,

К??елле ?ырлар ?ырлый.

И? м??име – танау булсын,

Танаусыз яш?п булмый.




Чабата


Чабатаны? х?тере калды,

Б?ген чыгарып ташладылар аны.

Булды, к?п мыскыл булып й?редек,

?итте, чабаталар киеп,

Баткактан камыр басырга.



Яхшы аяк киеме киеп,

Безне? д? чит илл?р кебек,

Матур яш?себез кил?, имеш.

Чабатаны? х?тере калды:

«Й?рер идегез, мин булмасам,



Ялан – аяк бозга басып,

?шеп, суыктан калтырап.

?лд? урманда юк? ?сте,

Агач барыгызга да ?итте.

Ходай к?п бирг?н байлыкны,



Р?с?йд? урманны? юк саны.

Юк? к?пме халыкны киендерде,

Кайры астындагы ?ебенн?н.

? чабата ?рг?н кешене?

К?пме к?че, тире т?гелг?н.



Ел ?йл?н?сен? ??ркем

Ике дист? чабата туздырган.

Бер ген? ?итешсезлеге булган,

Озакка чыдый алмаган.

Зур Р?с?й киеп туздырган



Чабатадан тау ?йс??,

Беркайчан да т?б?сен?

Менеп ?ит? алмассы?.

Чабатаны? х?тере калды:

«Мине элеп куярга



Бер кадак тапмадылар —

Карагыз, онытмагыз,

Бу – Р?с?й кичерг?н авырлыклар».

Бишект?н т?шк?ч т? аягына

Матур кроссовки киг?н балага,



Таныклы фирма аяк киеме

Киг?н яшь егетк? ??м кызга,

Сандык т?бенн?н чыгарып,

М?гез, карагыз, дис??,

Ушлары китеп, авыз ачып,



Тек?лерл?р иде чабатага,

Бу нинди м?г?из? дип.

Тел бел?н ген? ?йтс??,

?ич ышанмаслар иде.

? болай, тотып караса,



Ышанмый чарасы калмый,

Тарихка кереп калган

Чабата ?зен исбатлый.

Х?зерге заман баласы —

Безне? якты кил?ч?к.



Кил?ч?гебез яхшы булыр,

Д?рес т?рбия бирс?к.

Онытмаска, х?рм?т итерг?,

Кайгырырга, ??лли белерг?.

А?ларга, ярд?м итерг?, яратырга,

?йд?гез, ?йр?тик балаларны берг?.




Сарыкны? ял к?не


Сарык ?сте ала ху?абик?,

Талгын гына ?ыр сузып.

Яшел йомшак чир?мд?

Сарыклар ята сузылып.



Уф, ни?аять, килде бу к?н,

Сарыктан б?хетлер?к юк б?ген.

??йге челл?д? тун киеп,

Тирл?п, пешеп, ?лсер?п,



Й?реп кара ?ле бер к?н,

Тиз а?ларсы? сарык х?лен.

Беркем тыпырчынмый, шауламый,

К?ттел?р бу к?нне к?пт?н.



Мен? кайда ул р?х?тлек,

?ирд? о?мах бар ик?н.

Бер ген? уй борчый сарыкны —

Ирт?г? к?т?д? танырлар мик?н?



Сарык шым гына ята,

Торып китми, т?з?.

Озак к?т?рг? риза,

И? м??име – н?ти??!



Б?ген б?йр?м сарык к??еленд?,

К?т?г? бармады – ял итте.

?ыр тавышына изер?п,

Кин?т йоклап китте.



Эш т?мам, тун салынды,

Сикереп торды сарыклар.

?и?ел ик?н сикер?е,

Булмагач ?ст? авырлыклар.



Сарык котылды туннан,

Йон булды ху?абик?г?,

Кышкы озын кичл?рд?

?ылы оекбаш б?йл?рг?.



Бар да шат ??м кан?гать,

Д?нья тагын т?г?р?к.

Сарыкны? х?лен а?лаган

Ш?п ху?абик?г? – р?хм?т.




Су – син м?г?из?!


Чишм?г? бардым ?ле,

Судан кайтып кил?м.

М?лдер?м? тулы чил?кл?рем,

Авыр булса да, т?з?м.



К?янт?не нык тотып,

Тырышам т?з атларга.

Чайкалмасын суларым,

Таммасын тамчысы да.



Чил?гем тулы байлык,

Байлыкны бит саклыйлар.

Су к?рерг? интегеп,

Яш?г?н халыклар бар.



Куркып кит?без кайчак,

Чишм?не? суы бетс?.

Килеп, чистартып куйсак,

Су тагын агып кит?.



Шатланып, тагын яшибез,

Су – тормыш чыганагы.

К??елд? ??рчак б?йр?м —

Су, ?лд? син бар ?ле.



Байлыгыбыз тагын артсын,

Чиста су ??рчак булсын.

Р?хм?т б?л?ге??, Ходай —

Бигр?к безне яратасы?.




?ылы я?гыр


Л?йс?н я?гыр яуган чакта,

Барлыкка кил? к?л??екл?р.

?й, р?х?т, су ч?чр?теп,

Ялан – аяк й?гер?л?р.



Л?йс?н я?гыр яуган чакта,

?сеп чыга г?мб?л?р.

?й, р?х?т инде урманда

Г?мб? ?ыеп й?р?л?р.



Л?йс?н я?гыр яуган чакта,

Тир? – якны балкытып,

Салават к?пере чыга,

К?з?т?без аны, сокланып.



Л?йс?н я?гыр яуган чакта,

Кояш безне ирк?ли.

Тамчылар кояш нурында

Эн?е булып ?емелди.



Л?йс?н я?гыр яуган чакта,

К?г?рченн?р су кер?.

Гади ген? бер я?гыр

К?пме шатлык китер?.




Х?р?к?тт? – б?р?к?т


?ил бер тик тормый,

??рвакыт ул ?ыбырдый.

?ле тегел?й й?гер?,

?ле сикер? болай.



Бер тишект?н кер?,

Икенчесенн?н килеп чыга.

Шундый шук ?зе,

Юлдан тузан очыра.



Яфракны ?зеп т?шер?,

Аннары куып й?рет?.




Конец ознакомительного фрагмента.


Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/chitat-onlayn/?art=70049761?lfrom=390579938) на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.