Rübailər
Rübailər
Ömər Xəyyam
Ömər Xəyyam (1048 – 1131) şair, riyaziyyatçı, astronom və filosof olmuşdur. İbn Sina və bir çox başqa şərqli alimlər kimi o həm də şair idi. Amma o, başqa alimlərdən fərqli olaraq həm Şərqdə və Qərbdə özünün müdriklik və satira dolu rübailəri ilə məşhurdur.
Kitabda Ömər Xəyyamın müxtəlif illərdə dilimizə tərcümə olunmuş rübailəri (o cümlədən, eyni rübailərinin müxtəlif tərcümələri) vardır.
ÖMƏR XƏYYAM
RÜBAİLƏR
«Bir sübh xitab etdi bizim meyxanә…»
Bir sübh xitab etdi bizim meyxanә:
Ey rindi-xәrabәtimiz, ey divanә!
Dur dolduraq al şәrabla peymanәmizi,
“Ey vay” ilә dolmadan bizim peymanә.
«Ey xacә, inandırma bizi boş sözünә…»
Ey xacә, inandırma bizi boş sözünә,
Get, allaha bax, nәsihәti ver özünә.
Biz düz gedirik, sәnin gözün әyri görür,
Bizdәn uzaq ol, çarә elә öz gözünә.
«Beş gün bu cahan oldu bizim mәnzilimiz…»
Beş gün bu cahan oldu bizim mәnzilimiz,
Tәk dәrdü-bәla oldu fәqәt hasilimiz.
Getdik buradan ürәkdә min həsrәt ilә,
Әfsus ki, hәll olmadı bir müşkilimiz.
«Qalx, ey büt, dur qәlbi sevindir, bәri gәl…»
Qalx, ey büt, dur qәlbi sevindir, bәri gәl,
Gәl eylә bu gün dәrdimizә çarә, gözəl.
Bir kuzә şәrab gәtir içәk, lәzzәt alaq,
Torpaqlarımız kuzәyә dönmәkdәn әzәl.
«Heç kim verә bilmir sabaha vәdә bizә…»
Heç kim verә bilmir sabaha vәdә bizә,
Gәl biz bu günü xoş elәyәk könlümüzә.
Mey iç Ayın altında, Ay üzlüm, ki bu Ay
Çox-çox doğacaq, rast gәlәcәkdirmi bizә?
«Öldükdә mәnim cismimi badəylә yuyun…»
Öldükdә mәnim cismimi badəylә yuyun,
Tәlqinimi dә mey şüşәsindәn oxuyun,
Mәhşәr günü tapmaq mәni siz istәsәniz,
Meyxanәdә axtarın mәni, orda duyun!
«İstәr mәni hicranla zavalda saxla…»
İstәr mәni hicranla zavalda saxla,
İstәr şad elә, zövqü vüsalda saxla,
Mәn söylәmirәm sәnә nә cür saxla mәni,
Könlün necә istәyir o halda saxla!
«Eşq әhli gәrәk hәmişә rüsva olsun…»
Eşq әhli gәrәk hәmişә rüsva olsun,
Divanәliyilә mәstü şeyda olsun,
Huşyarlıqda dәrd çәkirik hәr şeyә biz,
Mәstkәn deyirik: qoy nә olursa olsun.
«Quran ki böyük, gözəl kәlamdır deyilir…»
Quran ki böyük, gözəl kәlamdır deyilir,
Az-az oxuyan olur onu hәrdәnbir.
Böyründә piyalәnin bir ayәt var ki,
Hәr yerdә, hәmişә dillәrin әzbәridir.
«İçmirsәn әgәr mәstlәri töhmәtlәmә sәn…»
İçmirsәn әgәr mәstlәri töhmәtlәmә sәn,
Yüz qәlbi qәmә, dәrdә salır hәr fitnәn,
Sәn içmәmәyinlә fәxr edirsәn, lakin
Yüz iş törәdirsәn daha pis içmәkdәn.
«Mey cismimә qüvvәt gətirir, canә qida…»
Mey cismimә qüvvәt gətirir, canә qida,
Çox sirlәrin üstünü mey açmaqda,
Yox bir tәlәbim nә bu, nә o dünyadan,
Yeydir mәnә mey hәr iki dünyadan da.
«Könlüm, bu zәmanәdәn sәn ehsan dilәmә…»
Könlüm, bu zәmanәdәn sәn ehsan dilәmә!
Dövrandan aman gözlәmә, sahman dilәmә.
Dәrman dilәsәn, bir az da artar dәrdin,
Dәrdinlә barış, sәbr elә, dәrman dilәmә.
«Öpsәm ayağından sәnin, ey şux dilbәr…»
Öpsәm ayağından sәnin, ey şux dilbәr,
Varkәn ayağın, özgә lәbindәn kim öpər?!
Әl mәndәn, әtәk xәyalın olsun hәr gün,
Gәzsәm, arasam vüsalın olsun gecәlәr.
«İçsәm o qәdәr şәrab ki, qәbrimdәn onun…»
İçsәm o qәdәr şәrab ki, qәbrimdәn onun,
Çıxsın qoxusu mәzarımı doldursun,
Bir kefli gәlib torpağıma çatsa әgәr,
Ordan saçılan qoxuyla tam mәst olsun.
«Meyxanә diyarında gedib qәlb axtar…»
Meyxanә diyarında gedib qәlb axtar,
Kamillәri tap, onlar ilә ol hәmkar,
Yüz Kәbәdәn artıqdı bir insan qәlbi,
Sәn Kәbәyә getmә, get tәmiz qәlblәrә var[1 - Var – çat, yetiş.].
«Bir gün ki əlimdə parlayır cami-şәrab…»
Bir gün ki əlimdə parlayır cami-şәrab,
Şadlıq mәni eylәyir o gün mәstü xәrab.
Yüz möcüzә icad edirәm sәnәtdә
Tәbim o zaman atәş olur, söz dә gülab.
«Mәşuqә vә meylә bu xarab guşәdә şad…»
Mәşuqә vә meylә bu xarab guşәdә şad,
Rәhmәt vә әzab ümidi, fikri, bizә yad,
Hәr bir şeyi qoyduq girova badә üçün,
Oddan, havadan, sudan vә torpaqdan azad.
«Meyxanәni abad mey içәnlәrdir edәn…»
Meyxanәni abad mey içәnlәrdir edәn,
Min tövbә-günah qanın sorurlar bizdәn.
Mәn işlәmәsәm günah, edilmәz rәhmәt,
Rәhmәt şәrәfin günahımızdır bәzәyәn.
«Dostluq az elə, hər kәsә dil vermә, saqın…»
Dostluq az elə, hər kәsә dil vermә, saqın!
Olma bu zәmanә әhlinә çox da yaxın.
Bir kәs ki onu arxa bilirsәn özünə,
Diqqәt elәsәn, odur hәqiqәtdә yağın.
«O qәsrdә ki verәrdilәr Bәhrama cam…»
O qәsrdә ki verәrdilәr Bәhrama cam,
Ahuya olub doğum yeri, aslana dam.[2 - Dam – tor.]
Bәhram ki, ömür boyunca gur ovlardı,
Gördün necә birdәn gora girdi Bәhram.
«Dilbәrlәrә kim, gülәr dodaqlar vermiş…»
Dilbәrlәrә kim, gülәr dodaqlar vermiş,
Dәrd әhlinin o, bağrına dağlar vermiş.
Qismәt bizә şadlıq etmәmişdirsә, nә qәm?
Yüz minlәrini gözlәri ağlar vermiş.
«Gәlmiş bulud, ağlayır çәmәn üstünә, bax…»
Gәlmiş bulud, ağlayır çәmәn üstünә, bax,
Gülrәngli şәrabsız nәyә lazım yaşamaq.
İndi çәmәnin otlarına biz baxırıq,
Bәs qәbrimizin otlarına kim baxacaq.
«Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum…»
Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum,
Bir kimsәnәdәn yaxşılığa yox umudum,
Xalqın sitәmindәn göyә qalxan әl ilә,
Xeyir olmadı heç, hansı әtәkdәn tutdum.
«Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum…»
Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum,
Dünya әzabından özgә hәr şey mövhum,
Öz işlәrimә diqqәt edib mәn görürәm
Ömrümdә mәnә olmadı bir şey mәlum.
«Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış…»
Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış,
Xalqdansa mәnә bu bivәfalıq qalmış;
Axşamkı şәrabdan bir udum qalmışsa,
Söylә, nә qәdәr ömrdәn artıq qalmış?
«Kafirlik ilә din arası bir andır…»
Kafirlik ilә din arası bir andır,
Şәkk ilә yәqinin arası bir andır.
Xoşluqla keçir sәn bu әziz ömrü bu gün,
Sağlıqla ölüm fasilәsi bir andır.
«Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı…»
Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı,
Әsr ilә ayaqlaşmalı, rәhm ummamalı,
Zәrlәr nә verirsә fәlәyin nәrdindә,
Yalnız o naxışlara baxıb oynamalı.
«Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha…»
Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha,
Çәkmәk sabahın dәrdini boş bir sövda.
Qәlbin ayıq isә bu günü zay etmә,
Yoxdur bu qalan ömrümüzә çünki vәfa.
«Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә…»
Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә,
Badә içirәm, bu kamranlıqdı mәnә.
Eyb eylәmәyin ki, acıdır mey, xoşdur,
Ondan da acı bu zindәganlıqdı mәnә.
«Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir…»
Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir,
Doqquz tәbәqә bu göy sәma, bil, heçdir,
Sәn xoş yaşa, bu ölüm-dirim keşmәkeşi
Bir lәhzәyә bağlıdır, o da bir heçdir.
«Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn…»
Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn!
Hәr zülm doğub sәnin qәdim şivәndәn!
Ey torpaq, әgәr döşün yarılsa, şәksiz
Min dürrü cavahirat çıxar sinәndәn!
«Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn…»
Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn,
Ruhun birdәn çıxıb gedәndir, bil sәn.
Әylәş bu çәmәndә, xoş yaşa bir neçә gün,
Az sonra çәmәnlik bitәcәk türbәndәn.
«Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan…»
Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan,
Mahiyyәtini bu cövhәrin yoxdur açan.
Hәr kәs nә gәlib ağlına bir sözdü deyib,
Әslindә nәdir, dәrk elәmir bir insan.
«Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub…»
Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub,
Bir şux gözəlin saçlarına vurğun olub.
Boynundakı qulp o aşiqin bir qoludur,
Yarın sarılıb boynuna bir mәcnun olub.
«Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam…»
Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam,
Onda otarır öz atını sübh ilә şam,
Yüz Cәmşidi yormuş, yola salmış bu saray,
Bir kordur ki, onda yatıb yüz Bәhram.
«Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng…»
Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng,
Çox dövr elәmişdir, yenә dә dövr edәcәk.
Bir vaxt bu çәrxi-fәlәyin hökmü ilә
Gәldik biz dә, getmәdәyik hәr kәs tәk.
«Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib…»
Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib,
Çöldә necә yel әsib keçir, öylә keçib,
Mәn çәkmәrәm әsla iki gün dәrdini heç:
Biri hәlә gәlmәyib, biri dünlә keçib.
«Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda…»
Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda,
Bir dilbәr üçün yanmayır onda sevda,
Bir gün ki şәrabsız keçirirsәn onu sәn
Heç bir günün olmaz daha bәdtәr ondan.
«Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur…»
Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur,
Çәngә qulaq as, ki lәhni-Davud budur,
Keçmiş-gәlәcәk söhbәtini salma yada,
Hal ilә yaşa ki, әsl mәqsud budur.
«Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan…»
Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan,
Heç pislik edәr başqasına yaxşı olan?!
Pislik elәsәn düşmәn edәrsәn dostu,
Sәn yaxşılıq et, düşmәnin olsun aşnan.
«Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul…»
Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul,
Kefxanәmizә kibr[3 - Kibr – təkəbbür.], riya tapmaz yol,
Bir piri-xәrabәti bizә etdi xitab:
Mey iç ki, mәzarda yatacaqsan bol-bol.
«Mütriblә şәrab, bir dә nigar varsa әgәr…»
Mütriblә şәrab, bir dә nigar varsa әgәr,
Bir yanda da bağ, axar sular varsa әgәr,
Bәsdir sәnә bu, cәhәnnәmi salma yada,
Cәnnәt dә fәqәt böylә olar, varsa әgәr.
«Hәr rast gәlәnә sirrini açmaz hәr kәs…»
Hәr rast gәlәnә sirrini açmaz hәr kәs,
Qәlbindәkini özgәyә derkәn qısa kәs!
Bir türfә halım var, acizәm şәrhindәn,
Bir sirrim var ki, heç kimә söylәnmәz.
«Bütxanә vә Kәbә qulluğun sәhnәsidir…»
Bütxanә vә Kәbә qulluğun sәhnәsidir,
Naqus[4 - Naqus – zəng.] vә әzan әsirliyin nәğmәsidir,
Mehrab ilә, mәscid, kilsә, xaç, tәsbeh,
Bunlar hamısı әsarәtin pәrdәsidir.
«Ruhumla sәmadan aradım ilk gündәn…»
Ruhumla sәmadan aradım ilk gündәn
Lövhü, qәlәmi, cәhәnnәmi, cәnnәti mәn.
Sonra mәnә anlatdı müәllim düzünü:
Sәn bunları axtar fәqәt öz qәlbindәn.
«Novruz şehi xoşdur düşә gül çöhrәsinә…»
Novruz şehi xoşdur düşә gül çöhrәsinә,
Xoşdur çıxa bir gözəl çәmәn sәhnәsinә,
Ondan ki dünәn keçib, danışmaq boşdur,
Xoşdur qulaq asmaq bu günün nәğmәsinә.
«Üzmә özünü sәn, canına qәsd elәmә…»
Üzmә özünü sәn, canına qәsd elәmә,
Öz qismәtinә razı ol, artıq dilәmә,
Azdır demә sәn, hәr nә qәdәr bәhrәn var,
İlk gündәn alınmış o adınla qәlәmә.
«Söz-sov nәyә lazım bizә, dur badә gәtir…»
Söz-sov nәyә lazım bizә, dur badә gәtir,
Qönçә kimi ağzın bu gecә ruzimәdir,
Mey ver mәnә, ey can, gül üzün rəngindә,
Tövbәm dağınıq zülfünә bәnzәr, o nәdir?!
«Bir әldә qәdәh, birindә canan saçı… xoş…»
Bir әldә qәdәh, birindә canan saçı… xoş!
Bir bağda sәadәtlә könül mәst olmuş,
Salmır yadına bu alәmin dәrdlәrini,
İşrәt meyini içir olunca sәrxoş.
«Başdan-başa dünyanı tamam gәzdik biz…»
Başdan-başa dünyanı tamam gәzdik biz,
Sonsuzluğunu üfüqlәrin sezdik biz,
Bir kәsdәn eşitmәdik bu yoldan dönәni,
Hәr kim bu yolu keçib gedib, qoymamış iz
«Yad dost olacaq mәnә, әgәr etsә vәfa…»
Yad dost olacaq mәnә, әgәr etsә vәfa,
Bәdxahımdır dostum, әgәr etsә cәfa,
Nuşun ziyanı olsa әgәr, niş olacaq,
Padzәhr[5 - Padzəhr – zəhərin əksi.] olacaq zәhәr, әgәr versә sәfa.
«Şeyxi gördüm meyxanadan mәst çıxır…»
Şeyxi gördüm meyxanadan mәst çıxır,
Qolda canamaz, әldә dә bir şişә çaxır,
– Ey şeyx, – dedim, – nә var, nә üz verdi sәnә?
– Mey iç, – dedi, – dünyanın işi sel tәk axır.
«Bizdәn dә qabaq gecә-günüz olmuşdur…»
Bizdәn dә qabaq gecә-günüz olmuşdur,
Göylәr dә yenә bu cür dönüb durmuşdur,
Bu torpağa, gözlә, asta bas addımını,
O, bir gözəlin göz bәbәyi olmuşdur.
«Bәsdir bu cәfәngiyata aldandım hey…»
Bәsdir bu cәfәngiyata aldandım hey,
Bizar elәdi mәni yalan hәr bir şey,
Bundan sonra mәnәm vә şux dilbәrlәr,
Cәnnәt-duzәx demә, de mәşuqә vә mey.
«Bәsdir daha mәscid odu, kilsә dumanı…»
Bәsdir daha mәscid odu, kilsә dumanı,
Bәsdir bu behişt xeyri, cәhәnnәm ziyanı,
Get lövhünә bax, gör ki qәza ustadı
Yazmışdır әzәl gündәn olub-olmayanı.
«Şadlıq mәndәn olur ayıqlıqdan nihan…»
Şadlıq mәndәn olur ayıqlıqdan nihan,
Mәstlik isә olur ağılda nöqsan,
Sәrxoşluq-ayıqlıq arasında bir hal
Var ki, mәn onun bәndәsiyәm, ey insan!
«Tәrkibini meylә qәdәhin kim qurmuş…»
Tәrkibini meylә qәdәhin kim qurmuş?
Heç qırmağını rәva görәrmi sәrxoş?!
Bunca zәrif әllәri, başı, qolları kim
Sevgiylә qurub, kinlә qıran kim olmuş?!
«Bir ox ki әcәl atır, sipәrlәr heçdir…»
Bir ox ki әcәl atır, sipәrlәr heçdir,
Dövlәt, әzәmәt vә simü zәrlәr heçdir.
Dünyadakı işlәrә baxınca, görürәm:
Tәk yaxşıdı yaxşı, özgə şeylәr heçdir.
«Camla mey ilә, saqi ilә bir çәmәnә…»
Camla mey ilә, saqi ilә bir çәmәnә…
Bunlar mәnә nәqd ola, behişt nisyә sәnә.
“Cәnnәt” vә “cәhәnnәm” sözü boş sözlәrdir,
Kim getdi, qayıtdı oradan, söylә mәnә!?
«Dünya malına bunca hәvәs, arzu nәdәn…»
Dünya malına bunca hәvәs, arzu nәdәn?
Heç gördünmü bir әbәdi ömr elәyәn?!
Cismindә gedib-gәlәn nәfәslәr burovuz,
Şey ki burovuzdur, ona bel bağlama sәn!
«Çayda su axar kimi, biyabanda külәk…»
Çayda su axar kimi, biyabanda külәk,
Bir gün yenә ömrümüzdәn ötdü, ötәcәk,
Mәn dәrdini çәkmәrәm nә mәchul sabahın
Vә nә dünәnin ki, heç dönüb gәlmәyәcәk.
«Biz yer üzünә gәlmәmişik istəklə…»
Biz yer üzünә gәlmәmişik istəklə,
Mәcbur olaraq getmәyimiz dә öylә;
Dur, başla işә, şәrab gәtir, ey saqi!
Dünya qәmini yumaq gәrәk badә ilә.
«Novruzda bulud lalә üzün oxşarkәn…»
Novruzda bulud lalә üzün oxşarkәn,
Dur get sәni gözlәyir qәdәhdә badәn,
İndi bu göy otlar ki, edirsәn tamaşa
Bir gün göyәrib çıxar sәnin qәbrindәn.
«Yol tapdı bağa bülbülümüz sәrxoş ikәn…»
Yol tapdı bağa bülbülümüz sәrxoş ikәn,
Mey camını vә gül üzünü gördü gülәn,
Gәldi mәnә hal dili ilә bildirdi:
Anla ki, ötәn ömrü tapa bilmәzsәn.
«Kam almadı heç bu dünyadan bir aqil…»
Kam almadı heç bu dünyadan bir aqil,
Sәn göylәri ya yeddi vә ya sәkkiz bil,
Öldünmü, sәni ya qurd yesin bir çöldә,
Ya gorda qarışqalar yesin, fәrqli deyil.
«Novruz günü lalә tәk qәdәh al әlinә…»
Novruz günü lalә tәk qәdәh al әlinә,
Hәmdәm ola bir lalәyanaqlın da sәnә,
Mey nuş elә şadlıqla ki, birdәn bu fәlәk
Rәhm etmәyәrәk son qoyacaq mәnliyinә.
«Madam ki sәnә bir dәfәlikdir ölmәk…»
Madam ki sәnә bir dәfәlikdir ölmәk,
Öl, bir dәfә qurtul, bu zәiflik nә demәk.
Var-yox bir ovuc damar, dәri, qan vә sümük –
Bunlar, elә bil heç olmayıb, qәm nә gәrәk?!
«Madam ki, hәqiqәti yәqin anlamırıq…»
Madam ki, hәqiqәti yәqin anlamırıq,
Ömrü gümana bağlamaq olmaz artıq,
Әn yaxşı budur piyalәdәn çәkmәyәk әl,
Xoşluqla içәk, olaq nә sәrxoş, nә ayıq.
«Torpaq ki olub hәr heyvanın tapdadığı…»
Torpaq ki olub hәr heyvanın tapdadığı,
Bir qız saçıdır, ya ki sәnәmlәr yanağı,
Kәrpic ki, durur hәr sarayın bürcündә
Şahlar başı olmuş o, vәzirlәr ayağı.
«Xoşbәxt o ki bu dövrdә azad yaşamış…»
Xoşbәxt o ki bu dövrdә azad yaşamış,
Az-çox nәyi var, razı qalıb şad yaşamış.
Ömrün qısa müddәtin qәnimәt bilmiş,
Meydәn vә gözəldәn alaraq dad, yaşamış.
«Xәyyam, günah üçün bu matәm nә demәk…»
Xәyyam, günah üçün bu matәm nә demәk?
Qәm çәkmәyinin faydası varmı, de görәk?!
Onlar ki günahsızdır, edilmәzlәr әfv,
Әfv mәhz günahkarlaradır, qәm nә gәrәk!
«Xәyyam ki tikәrdi xiymәlәr6 fәlsәfәdәn…»
Xәyyam ki tikәrdi xiymәlәr[6 - Xiymə – çadır.] fәlsәfәdәn,
Qәm tәndirinә düşüb kül oldu birdәn,
Kәsdi әcәlin qayçısı ömrün ipini,
Satdı onu dәllali-qәza heç neçәdәn.
«Tәrkibini bu tәbiәtin böylә edәn…»
Tәrkibini bu tәbiәtin böylә edәn,
Öz etdiyini qüsurlu etmiş o nәdәn?
Yaxşı elәmişsә nә üçün bәs dağıdır?
Pisdirsә әgәr bu eybi bәs kimdir edәn?
«Sirlәrdәn iraqda heç kimin yoxdu yolu…»
Sirlәrdәn iraqda heç kimin yoxdu yolu,
Bu qanqaralıqda hәr kәsin qәlbi dolu.
Yalnız qara torpaqdır әsl mәnzilimiz,
Mey iç ki, bu әfsanәlәrin yoxdu sonu.
«Zövqün qәdәhindә meyi-gülrəng xoşdur…»
Zövqün qәdәhindә meyi-gülrəng xoşdur,
Ud nәğmәsi ilә naleyi-çəng xoşdur,
Zahid ki xәbәrsizdi şәrab camından,
Bizdәn uzaq olsa әlli fәrsәng[7 - Fərsəng (fərsəx) – məsafə ölçüsü, təxminən 5-6 km-ə bərabər idi.] xoşdur.
«Haqq axtarana gözəl, ya çirkin birdir…»
Haqq axtarana gözəl, ya çirkin birdir,
Aşiqlәr üçün küfr vә ya din birdir,
Mәcnuna geyim ya atlaz olsun, ya palaz,
Vurğunlar üçün kasıbla zәngin, birdir.
«Bir arifi gördüm, mәnә röyada dedi…»
Bir arifi gördüm, mәnә röyada dedi:
– Yatmaqla heç insanın açılmaz bәxti,
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/omar-hayyam/rubail-r-68386246/) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
notes
1
Var – çat, yetiş.
2
Dam – tor.
3
Kibr – təkəbbür.
4
Naqus – zəng.
5
Padzəhr – zəhərin əksi.
6
Xiymə – çadır.
7
Fərsəng (fərsəx) – məsafə ölçüsü, təxminən 5-6 km-ə bərabər idi.
Ömər Xəyyam
Ömər Xəyyam (1048 – 1131) şair, riyaziyyatçı, astronom və filosof olmuşdur. İbn Sina və bir çox başqa şərqli alimlər kimi o həm də şair idi. Amma o, başqa alimlərdən fərqli olaraq həm Şərqdə və Qərbdə özünün müdriklik və satira dolu rübailəri ilə məşhurdur.
Kitabda Ömər Xəyyamın müxtəlif illərdə dilimizə tərcümə olunmuş rübailəri (o cümlədən, eyni rübailərinin müxtəlif tərcümələri) vardır.
ÖMƏR XƏYYAM
RÜBAİLƏR
«Bir sübh xitab etdi bizim meyxanә…»
Bir sübh xitab etdi bizim meyxanә:
Ey rindi-xәrabәtimiz, ey divanә!
Dur dolduraq al şәrabla peymanәmizi,
“Ey vay” ilә dolmadan bizim peymanә.
«Ey xacә, inandırma bizi boş sözünә…»
Ey xacә, inandırma bizi boş sözünә,
Get, allaha bax, nәsihәti ver özünә.
Biz düz gedirik, sәnin gözün әyri görür,
Bizdәn uzaq ol, çarә elә öz gözünә.
«Beş gün bu cahan oldu bizim mәnzilimiz…»
Beş gün bu cahan oldu bizim mәnzilimiz,
Tәk dәrdü-bәla oldu fәqәt hasilimiz.
Getdik buradan ürәkdә min həsrәt ilә,
Әfsus ki, hәll olmadı bir müşkilimiz.
«Qalx, ey büt, dur qәlbi sevindir, bәri gәl…»
Qalx, ey büt, dur qәlbi sevindir, bәri gәl,
Gәl eylә bu gün dәrdimizә çarә, gözəl.
Bir kuzә şәrab gәtir içәk, lәzzәt alaq,
Torpaqlarımız kuzәyә dönmәkdәn әzәl.
«Heç kim verә bilmir sabaha vәdә bizә…»
Heç kim verә bilmir sabaha vәdә bizә,
Gәl biz bu günü xoş elәyәk könlümüzә.
Mey iç Ayın altında, Ay üzlüm, ki bu Ay
Çox-çox doğacaq, rast gәlәcәkdirmi bizә?
«Öldükdә mәnim cismimi badəylә yuyun…»
Öldükdә mәnim cismimi badəylә yuyun,
Tәlqinimi dә mey şüşәsindәn oxuyun,
Mәhşәr günü tapmaq mәni siz istәsәniz,
Meyxanәdә axtarın mәni, orda duyun!
«İstәr mәni hicranla zavalda saxla…»
İstәr mәni hicranla zavalda saxla,
İstәr şad elә, zövqü vüsalda saxla,
Mәn söylәmirәm sәnә nә cür saxla mәni,
Könlün necә istәyir o halda saxla!
«Eşq әhli gәrәk hәmişә rüsva olsun…»
Eşq әhli gәrәk hәmişә rüsva olsun,
Divanәliyilә mәstü şeyda olsun,
Huşyarlıqda dәrd çәkirik hәr şeyә biz,
Mәstkәn deyirik: qoy nә olursa olsun.
«Quran ki böyük, gözəl kәlamdır deyilir…»
Quran ki böyük, gözəl kәlamdır deyilir,
Az-az oxuyan olur onu hәrdәnbir.
Böyründә piyalәnin bir ayәt var ki,
Hәr yerdә, hәmişә dillәrin әzbәridir.
«İçmirsәn әgәr mәstlәri töhmәtlәmә sәn…»
İçmirsәn әgәr mәstlәri töhmәtlәmә sәn,
Yüz qәlbi qәmә, dәrdә salır hәr fitnәn,
Sәn içmәmәyinlә fәxr edirsәn, lakin
Yüz iş törәdirsәn daha pis içmәkdәn.
«Mey cismimә qüvvәt gətirir, canә qida…»
Mey cismimә qüvvәt gətirir, canә qida,
Çox sirlәrin üstünü mey açmaqda,
Yox bir tәlәbim nә bu, nә o dünyadan,
Yeydir mәnә mey hәr iki dünyadan da.
«Könlüm, bu zәmanәdәn sәn ehsan dilәmә…»
Könlüm, bu zәmanәdәn sәn ehsan dilәmә!
Dövrandan aman gözlәmә, sahman dilәmә.
Dәrman dilәsәn, bir az da artar dәrdin,
Dәrdinlә barış, sәbr elә, dәrman dilәmә.
«Öpsәm ayağından sәnin, ey şux dilbәr…»
Öpsәm ayağından sәnin, ey şux dilbәr,
Varkәn ayağın, özgә lәbindәn kim öpər?!
Әl mәndәn, әtәk xәyalın olsun hәr gün,
Gәzsәm, arasam vüsalın olsun gecәlәr.
«İçsәm o qәdәr şәrab ki, qәbrimdәn onun…»
İçsәm o qәdәr şәrab ki, qәbrimdәn onun,
Çıxsın qoxusu mәzarımı doldursun,
Bir kefli gәlib torpağıma çatsa әgәr,
Ordan saçılan qoxuyla tam mәst olsun.
«Meyxanә diyarında gedib qәlb axtar…»
Meyxanә diyarında gedib qәlb axtar,
Kamillәri tap, onlar ilә ol hәmkar,
Yüz Kәbәdәn artıqdı bir insan qәlbi,
Sәn Kәbәyә getmә, get tәmiz qәlblәrә var[1 - Var – çat, yetiş.].
«Bir gün ki əlimdə parlayır cami-şәrab…»
Bir gün ki əlimdə parlayır cami-şәrab,
Şadlıq mәni eylәyir o gün mәstü xәrab.
Yüz möcüzә icad edirәm sәnәtdә
Tәbim o zaman atәş olur, söz dә gülab.
«Mәşuqә vә meylә bu xarab guşәdә şad…»
Mәşuqә vә meylә bu xarab guşәdә şad,
Rәhmәt vә әzab ümidi, fikri, bizә yad,
Hәr bir şeyi qoyduq girova badә üçün,
Oddan, havadan, sudan vә torpaqdan azad.
«Meyxanәni abad mey içәnlәrdir edәn…»
Meyxanәni abad mey içәnlәrdir edәn,
Min tövbә-günah qanın sorurlar bizdәn.
Mәn işlәmәsәm günah, edilmәz rәhmәt,
Rәhmәt şәrәfin günahımızdır bәzәyәn.
«Dostluq az elə, hər kәsә dil vermә, saqın…»
Dostluq az elə, hər kәsә dil vermә, saqın!
Olma bu zәmanә әhlinә çox da yaxın.
Bir kәs ki onu arxa bilirsәn özünə,
Diqqәt elәsәn, odur hәqiqәtdә yağın.
«O qәsrdә ki verәrdilәr Bәhrama cam…»
O qәsrdә ki verәrdilәr Bәhrama cam,
Ahuya olub doğum yeri, aslana dam.[2 - Dam – tor.]
Bәhram ki, ömür boyunca gur ovlardı,
Gördün necә birdәn gora girdi Bәhram.
«Dilbәrlәrә kim, gülәr dodaqlar vermiş…»
Dilbәrlәrә kim, gülәr dodaqlar vermiş,
Dәrd әhlinin o, bağrına dağlar vermiş.
Qismәt bizә şadlıq etmәmişdirsә, nә qәm?
Yüz minlәrini gözlәri ağlar vermiş.
«Gәlmiş bulud, ağlayır çәmәn üstünә, bax…»
Gәlmiş bulud, ağlayır çәmәn üstünә, bax,
Gülrәngli şәrabsız nәyә lazım yaşamaq.
İndi çәmәnin otlarına biz baxırıq,
Bәs qәbrimizin otlarına kim baxacaq.
«Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum…»
Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum,
Bir kimsәnәdәn yaxşılığa yox umudum,
Xalqın sitәmindәn göyә qalxan әl ilә,
Xeyir olmadı heç, hansı әtәkdәn tutdum.
«Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum…»
Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum,
Dünya әzabından özgә hәr şey mövhum,
Öz işlәrimә diqqәt edib mәn görürәm
Ömrümdә mәnә olmadı bir şey mәlum.
«Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış…»
Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış,
Xalqdansa mәnә bu bivәfalıq qalmış;
Axşamkı şәrabdan bir udum qalmışsa,
Söylә, nә qәdәr ömrdәn artıq qalmış?
«Kafirlik ilә din arası bir andır…»
Kafirlik ilә din arası bir andır,
Şәkk ilә yәqinin arası bir andır.
Xoşluqla keçir sәn bu әziz ömrü bu gün,
Sağlıqla ölüm fasilәsi bir andır.
«Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı…»
Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı,
Әsr ilә ayaqlaşmalı, rәhm ummamalı,
Zәrlәr nә verirsә fәlәyin nәrdindә,
Yalnız o naxışlara baxıb oynamalı.
«Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha…»
Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha,
Çәkmәk sabahın dәrdini boş bir sövda.
Qәlbin ayıq isә bu günü zay etmә,
Yoxdur bu qalan ömrümüzә çünki vәfa.
«Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә…»
Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә,
Badә içirәm, bu kamranlıqdı mәnә.
Eyb eylәmәyin ki, acıdır mey, xoşdur,
Ondan da acı bu zindәganlıqdı mәnә.
«Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir…»
Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir,
Doqquz tәbәqә bu göy sәma, bil, heçdir,
Sәn xoş yaşa, bu ölüm-dirim keşmәkeşi
Bir lәhzәyә bağlıdır, o da bir heçdir.
«Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn…»
Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn!
Hәr zülm doğub sәnin qәdim şivәndәn!
Ey torpaq, әgәr döşün yarılsa, şәksiz
Min dürrü cavahirat çıxar sinәndәn!
«Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn…»
Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn,
Ruhun birdәn çıxıb gedәndir, bil sәn.
Әylәş bu çәmәndә, xoş yaşa bir neçә gün,
Az sonra çәmәnlik bitәcәk türbәndәn.
«Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan…»
Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan,
Mahiyyәtini bu cövhәrin yoxdur açan.
Hәr kәs nә gәlib ağlına bir sözdü deyib,
Әslindә nәdir, dәrk elәmir bir insan.
«Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub…»
Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub,
Bir şux gözəlin saçlarına vurğun olub.
Boynundakı qulp o aşiqin bir qoludur,
Yarın sarılıb boynuna bir mәcnun olub.
«Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam…»
Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam,
Onda otarır öz atını sübh ilә şam,
Yüz Cәmşidi yormuş, yola salmış bu saray,
Bir kordur ki, onda yatıb yüz Bәhram.
«Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng…»
Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng,
Çox dövr elәmişdir, yenә dә dövr edәcәk.
Bir vaxt bu çәrxi-fәlәyin hökmü ilә
Gәldik biz dә, getmәdәyik hәr kәs tәk.
«Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib…»
Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib,
Çöldә necә yel әsib keçir, öylә keçib,
Mәn çәkmәrәm әsla iki gün dәrdini heç:
Biri hәlә gәlmәyib, biri dünlә keçib.
«Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda…»
Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda,
Bir dilbәr üçün yanmayır onda sevda,
Bir gün ki şәrabsız keçirirsәn onu sәn
Heç bir günün olmaz daha bәdtәr ondan.
«Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur…»
Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur,
Çәngә qulaq as, ki lәhni-Davud budur,
Keçmiş-gәlәcәk söhbәtini salma yada,
Hal ilә yaşa ki, әsl mәqsud budur.
«Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan…»
Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan,
Heç pislik edәr başqasına yaxşı olan?!
Pislik elәsәn düşmәn edәrsәn dostu,
Sәn yaxşılıq et, düşmәnin olsun aşnan.
«Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul…»
Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul,
Kefxanәmizә kibr[3 - Kibr – təkəbbür.], riya tapmaz yol,
Bir piri-xәrabәti bizә etdi xitab:
Mey iç ki, mәzarda yatacaqsan bol-bol.
«Mütriblә şәrab, bir dә nigar varsa әgәr…»
Mütriblә şәrab, bir dә nigar varsa әgәr,
Bir yanda da bağ, axar sular varsa әgәr,
Bәsdir sәnә bu, cәhәnnәmi salma yada,
Cәnnәt dә fәqәt böylә olar, varsa әgәr.
«Hәr rast gәlәnә sirrini açmaz hәr kәs…»
Hәr rast gәlәnә sirrini açmaz hәr kәs,
Qәlbindәkini özgәyә derkәn qısa kәs!
Bir türfә halım var, acizәm şәrhindәn,
Bir sirrim var ki, heç kimә söylәnmәz.
«Bütxanә vә Kәbә qulluğun sәhnәsidir…»
Bütxanә vә Kәbә qulluğun sәhnәsidir,
Naqus[4 - Naqus – zəng.] vә әzan әsirliyin nәğmәsidir,
Mehrab ilә, mәscid, kilsә, xaç, tәsbeh,
Bunlar hamısı әsarәtin pәrdәsidir.
«Ruhumla sәmadan aradım ilk gündәn…»
Ruhumla sәmadan aradım ilk gündәn
Lövhü, qәlәmi, cәhәnnәmi, cәnnәti mәn.
Sonra mәnә anlatdı müәllim düzünü:
Sәn bunları axtar fәqәt öz qәlbindәn.
«Novruz şehi xoşdur düşә gül çöhrәsinә…»
Novruz şehi xoşdur düşә gül çöhrәsinә,
Xoşdur çıxa bir gözəl çәmәn sәhnәsinә,
Ondan ki dünәn keçib, danışmaq boşdur,
Xoşdur qulaq asmaq bu günün nәğmәsinә.
«Üzmә özünü sәn, canına qәsd elәmә…»
Üzmә özünü sәn, canına qәsd elәmә,
Öz qismәtinә razı ol, artıq dilәmә,
Azdır demә sәn, hәr nә qәdәr bәhrәn var,
İlk gündәn alınmış o adınla qәlәmә.
«Söz-sov nәyә lazım bizә, dur badә gәtir…»
Söz-sov nәyә lazım bizә, dur badә gәtir,
Qönçә kimi ağzın bu gecә ruzimәdir,
Mey ver mәnә, ey can, gül üzün rəngindә,
Tövbәm dağınıq zülfünә bәnzәr, o nәdir?!
«Bir әldә qәdәh, birindә canan saçı… xoş…»
Bir әldә qәdәh, birindә canan saçı… xoş!
Bir bağda sәadәtlә könül mәst olmuş,
Salmır yadına bu alәmin dәrdlәrini,
İşrәt meyini içir olunca sәrxoş.
«Başdan-başa dünyanı tamam gәzdik biz…»
Başdan-başa dünyanı tamam gәzdik biz,
Sonsuzluğunu üfüqlәrin sezdik biz,
Bir kәsdәn eşitmәdik bu yoldan dönәni,
Hәr kim bu yolu keçib gedib, qoymamış iz
«Yad dost olacaq mәnә, әgәr etsә vәfa…»
Yad dost olacaq mәnә, әgәr etsә vәfa,
Bәdxahımdır dostum, әgәr etsә cәfa,
Nuşun ziyanı olsa әgәr, niş olacaq,
Padzәhr[5 - Padzəhr – zəhərin əksi.] olacaq zәhәr, әgәr versә sәfa.
«Şeyxi gördüm meyxanadan mәst çıxır…»
Şeyxi gördüm meyxanadan mәst çıxır,
Qolda canamaz, әldә dә bir şişә çaxır,
– Ey şeyx, – dedim, – nә var, nә üz verdi sәnә?
– Mey iç, – dedi, – dünyanın işi sel tәk axır.
«Bizdәn dә qabaq gecә-günüz olmuşdur…»
Bizdәn dә qabaq gecә-günüz olmuşdur,
Göylәr dә yenә bu cür dönüb durmuşdur,
Bu torpağa, gözlә, asta bas addımını,
O, bir gözəlin göz bәbәyi olmuşdur.
«Bәsdir bu cәfәngiyata aldandım hey…»
Bәsdir bu cәfәngiyata aldandım hey,
Bizar elәdi mәni yalan hәr bir şey,
Bundan sonra mәnәm vә şux dilbәrlәr,
Cәnnәt-duzәx demә, de mәşuqә vә mey.
«Bәsdir daha mәscid odu, kilsә dumanı…»
Bәsdir daha mәscid odu, kilsә dumanı,
Bәsdir bu behişt xeyri, cәhәnnәm ziyanı,
Get lövhünә bax, gör ki qәza ustadı
Yazmışdır әzәl gündәn olub-olmayanı.
«Şadlıq mәndәn olur ayıqlıqdan nihan…»
Şadlıq mәndәn olur ayıqlıqdan nihan,
Mәstlik isә olur ağılda nöqsan,
Sәrxoşluq-ayıqlıq arasında bir hal
Var ki, mәn onun bәndәsiyәm, ey insan!
«Tәrkibini meylә qәdәhin kim qurmuş…»
Tәrkibini meylә qәdәhin kim qurmuş?
Heç qırmağını rәva görәrmi sәrxoş?!
Bunca zәrif әllәri, başı, qolları kim
Sevgiylә qurub, kinlә qıran kim olmuş?!
«Bir ox ki әcәl atır, sipәrlәr heçdir…»
Bir ox ki әcәl atır, sipәrlәr heçdir,
Dövlәt, әzәmәt vә simü zәrlәr heçdir.
Dünyadakı işlәrә baxınca, görürәm:
Tәk yaxşıdı yaxşı, özgə şeylәr heçdir.
«Camla mey ilә, saqi ilә bir çәmәnә…»
Camla mey ilә, saqi ilә bir çәmәnә…
Bunlar mәnә nәqd ola, behişt nisyә sәnә.
“Cәnnәt” vә “cәhәnnәm” sözü boş sözlәrdir,
Kim getdi, qayıtdı oradan, söylә mәnә!?
«Dünya malına bunca hәvәs, arzu nәdәn…»
Dünya malına bunca hәvәs, arzu nәdәn?
Heç gördünmü bir әbәdi ömr elәyәn?!
Cismindә gedib-gәlәn nәfәslәr burovuz,
Şey ki burovuzdur, ona bel bağlama sәn!
«Çayda su axar kimi, biyabanda külәk…»
Çayda su axar kimi, biyabanda külәk,
Bir gün yenә ömrümüzdәn ötdü, ötәcәk,
Mәn dәrdini çәkmәrәm nә mәchul sabahın
Vә nә dünәnin ki, heç dönüb gәlmәyәcәk.
«Biz yer üzünә gәlmәmişik istəklə…»
Biz yer üzünә gәlmәmişik istəklə,
Mәcbur olaraq getmәyimiz dә öylә;
Dur, başla işә, şәrab gәtir, ey saqi!
Dünya qәmini yumaq gәrәk badә ilә.
«Novruzda bulud lalә üzün oxşarkәn…»
Novruzda bulud lalә üzün oxşarkәn,
Dur get sәni gözlәyir qәdәhdә badәn,
İndi bu göy otlar ki, edirsәn tamaşa
Bir gün göyәrib çıxar sәnin qәbrindәn.
«Yol tapdı bağa bülbülümüz sәrxoş ikәn…»
Yol tapdı bağa bülbülümüz sәrxoş ikәn,
Mey camını vә gül üzünü gördü gülәn,
Gәldi mәnә hal dili ilә bildirdi:
Anla ki, ötәn ömrü tapa bilmәzsәn.
«Kam almadı heç bu dünyadan bir aqil…»
Kam almadı heç bu dünyadan bir aqil,
Sәn göylәri ya yeddi vә ya sәkkiz bil,
Öldünmü, sәni ya qurd yesin bir çöldә,
Ya gorda qarışqalar yesin, fәrqli deyil.
«Novruz günü lalә tәk qәdәh al әlinә…»
Novruz günü lalә tәk qәdәh al әlinә,
Hәmdәm ola bir lalәyanaqlın da sәnә,
Mey nuş elә şadlıqla ki, birdәn bu fәlәk
Rәhm etmәyәrәk son qoyacaq mәnliyinә.
«Madam ki sәnә bir dәfәlikdir ölmәk…»
Madam ki sәnә bir dәfәlikdir ölmәk,
Öl, bir dәfә qurtul, bu zәiflik nә demәk.
Var-yox bir ovuc damar, dәri, qan vә sümük –
Bunlar, elә bil heç olmayıb, qәm nә gәrәk?!
«Madam ki, hәqiqәti yәqin anlamırıq…»
Madam ki, hәqiqәti yәqin anlamırıq,
Ömrü gümana bağlamaq olmaz artıq,
Әn yaxşı budur piyalәdәn çәkmәyәk әl,
Xoşluqla içәk, olaq nә sәrxoş, nә ayıq.
«Torpaq ki olub hәr heyvanın tapdadığı…»
Torpaq ki olub hәr heyvanın tapdadığı,
Bir qız saçıdır, ya ki sәnәmlәr yanağı,
Kәrpic ki, durur hәr sarayın bürcündә
Şahlar başı olmuş o, vәzirlәr ayağı.
«Xoşbәxt o ki bu dövrdә azad yaşamış…»
Xoşbәxt o ki bu dövrdә azad yaşamış,
Az-çox nәyi var, razı qalıb şad yaşamış.
Ömrün qısa müddәtin qәnimәt bilmiş,
Meydәn vә gözəldәn alaraq dad, yaşamış.
«Xәyyam, günah üçün bu matәm nә demәk…»
Xәyyam, günah üçün bu matәm nә demәk?
Qәm çәkmәyinin faydası varmı, de görәk?!
Onlar ki günahsızdır, edilmәzlәr әfv,
Әfv mәhz günahkarlaradır, qәm nә gәrәk!
«Xәyyam ki tikәrdi xiymәlәr6 fәlsәfәdәn…»
Xәyyam ki tikәrdi xiymәlәr[6 - Xiymə – çadır.] fәlsәfәdәn,
Qәm tәndirinә düşüb kül oldu birdәn,
Kәsdi әcәlin qayçısı ömrün ipini,
Satdı onu dәllali-qәza heç neçәdәn.
«Tәrkibini bu tәbiәtin böylә edәn…»
Tәrkibini bu tәbiәtin böylә edәn,
Öz etdiyini qüsurlu etmiş o nәdәn?
Yaxşı elәmişsә nә üçün bәs dağıdır?
Pisdirsә әgәr bu eybi bәs kimdir edәn?
«Sirlәrdәn iraqda heç kimin yoxdu yolu…»
Sirlәrdәn iraqda heç kimin yoxdu yolu,
Bu qanqaralıqda hәr kәsin qәlbi dolu.
Yalnız qara torpaqdır әsl mәnzilimiz,
Mey iç ki, bu әfsanәlәrin yoxdu sonu.
«Zövqün qәdәhindә meyi-gülrəng xoşdur…»
Zövqün qәdәhindә meyi-gülrəng xoşdur,
Ud nәğmәsi ilә naleyi-çəng xoşdur,
Zahid ki xәbәrsizdi şәrab camından,
Bizdәn uzaq olsa әlli fәrsәng[7 - Fərsəng (fərsəx) – məsafə ölçüsü, təxminən 5-6 km-ə bərabər idi.] xoşdur.
«Haqq axtarana gözəl, ya çirkin birdir…»
Haqq axtarana gözəl, ya çirkin birdir,
Aşiqlәr üçün küfr vә ya din birdir,
Mәcnuna geyim ya atlaz olsun, ya palaz,
Vurğunlar üçün kasıbla zәngin, birdir.
«Bir arifi gördüm, mәnә röyada dedi…»
Bir arifi gördüm, mәnә röyada dedi:
– Yatmaqla heç insanın açılmaz bәxti,
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/omar-hayyam/rubail-r-68386246/) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
notes
1
Var – çat, yetiş.
2
Dam – tor.
3
Kibr – təkəbbür.
4
Naqus – zəng.
5
Padzəhr – zəhərin əksi.
6
Xiymə – çadır.
7
Fərsəng (fərsəx) – məsafə ölçüsü, təxminən 5-6 km-ə bərabər idi.
Омар Хайям
Тип: электронная книга
Жанр: Зарубежная поэзия
Язык: на азербайджанском языке
Издательство: JekaPrint
Дата публикации: 17.04.2024
Отзывы: Пока нет Добавить отзыв
О книге: Rübailər, электронная книга автора Омар Хайям на азербайджанском языке, в жанре зарубежная поэзия