Главная страница | Стихи и поэзия | Хомурахха хоммут хоһооннор

Хомурахха хоммут хо?ооннор
Елена Афанасьевна Филатова
Ааптар номо?он хо?оонноругар Ийэ дойдутугар, т?р??б?т сиригэр-уотугар тапталын хо?уйар, бу олоххо ки?и буолан ??скээбит аналын ыры?алыыр. Бэйиэт чочуллубут тыла-???, саа?ыламмыт санаалара аа?ааччыны умсугуталлар, кэрэ?э, сырдыкка угуйаллар.
В выверенной поэзии автора описывается бережное отношение к жизни, к чувствам, любовь к родной земле.

Филатова-Сыгыйык Елена Афанасьевна
Хомурахха хоммут хо?ооннор

«Мин, т?лэй т??н ыалдьыта…»
Мин, т?лэй т??н ыалдьыта,
Хому?уннаах тыл хоно?ото,
Атын эйгэ туора ырыа?ыта,
Иэйии ыарыылаах дьахтара
буолабын.
Сир ийэ к?ст?бэт сииктэрин
Сытыы иннэлээх иистэнньэ?э,
?с дойду кичим кистэлэ?ин
К?л???э суох харабыла
буолабын.
Уулаах харахтаах одуулаабат
Инчэ?эй илиилээх туппат,
Сарымтах та?астаах чуга?аабат
Соргулаах аартык до?у?уолдьута
буолабын.
Сай барар салгын илгиэрдээх,
Суй гынар т?ргэн иэйиилээх,
Муус тыыннаах, итии с?рэхтээх,
Мо?уок идэлээх суруксут
буолабын.

Муммут дуу?а
К?ндэлэс уоттаах т?нн?ктэр
К???тэллэр дуо миигин,
Сылаас чэйдээх остуоллар
Ы?ыраллар дуо миигин?
Хара?а кууспут далайыттан
Халты туттар буолуом дуо,
Эрэл угуйар кыымыттан
Эмэх бэйэм умайыам дуо?
Сору суорар олохпор
Соргу к?н?н к?р??м дуо,
Аньыым аалар му?уттан,
Айыым кутун тутуом дуо?
Муммут дуу?ам кыа?ыта
Муннук чэ?э ууллуо дуо,
Маннык ыарык кы?ал?а
М?чч? баран т???? дуо?

«Т?лэй хара т??н…»
Т?лэй хара т??н
Хара?алыын силбэнэн,
Тулам б?рэ к?л?гэр
Холбо?обун кумунан.
Ый эрэ ыты?ын та?ынар,
Ыт эрэ улуйан хантайар,
Мин эрэ и?ийэн сы?ыйар
Чох хара т??нэ у?унуон…

«Саарбах санаа…»
Саарбах санаа
Сэбирдэ?эр олорсон,
Хахсаат тыал
Холоругар ытыллан,
Тыллыбыт умнастан
Туура тутуллан,
Умнуллубут ыллыкка
Умса т??эр ынырыгыан…
Кылгас санаа
Кыымыгар кыбыллан,
К?л?мн?? умайар
К?м?л??к т????ттэн
Кыырайа к?т?н
Кытара т??ээт,
Бала?ан буоругар
Умуллан хаалар ынырыгыан…
К?м?с санаа
Кынатыгар кытты?ан,
Кыаллары ыралаан,
К??ххэ тарды?ан,
К?н? олоххо
К???л тыынар,
Кылга?ын да и?ин,
К?нд?ркэй ини ньии…

«Хо?оон холбоон хо?куйан…»
Хо?оон холбоон хо?куйан,
Хомо?ой тылы халбыйан,
Хара?а иэйиини ха?ыйан
Хоройо хонобун хорооммор.
То?о эн, тыыппа тыл,
Тыын сирбэр уйаланан,
То?о куппун хат тарбыы
Туой туолбаккын астынан?

Хо?оон
Хомурахха хоммут хо?ооннор
Хабдьы буолан к?пп?ттэр,
Сииккэ с?пп?т тылларым
Сиккиэр буолан сайбыттар.
?рэххэ сырсыбыт иэйиилэр
?р?мэччи кыната буолбуттар,
Хаты??а саспыт санаалар
Хампа к??ххэ умсубуттар.
Дуу?а му?ур дайыыта
Ырыа ыллаан сапсыммыт,
Кутум к?м??л к?р?лгэнэ
Куйаар устун кутуллубут.
Хо?оон уохтаах атынан
Хоту Чолбону табыйбыт,
Хотой кыылга олорсон
Халлаан сиигин тарыйбыт.
Хо?оон к???л боотура,
Харса суоххун, хоодуоккун,
Хо?оон ураты уу?а,
Хому?ун уоххун с???б?н.

«Олох долгунун быы?ынан…»
Олох долгунун быы?ынан
О?очом устан т??рэ?ниир,
Оргууйдук эрдинэр кыахтарым
Оргуйар айаммар к????рэр.
Ыйдарар сулу?ум – Чолбон,
Ыйытар та?арам – Чыыбыстай,
Ырыам сырдык ыралаах,
Ырам ыраах с??р?ктээх.
К?р?лгэн к??тэр иннибэр
Кыахпын тургутар к?т??,
Кытаат, тулус, о?очом!
К?лэр к?н?м, кииримэ!

«Т????? хара халадаай…»
Т????? хара халадаай
Э?ээриттэн туту?ан,
Т??л?м т?л?к дойдутугар
Т?лэй-балай т??эбин.
К??х айыл?ам былаатын
К???р?мт?йэр к??н?гэр,
К?н уотун анныгар
К?т?н-дайан и?эбин.
К???н?м кы?ыл атынан,
К???л?ттэн туту?ан,
Сырдыр?ас тыа?ынан
Тэйэн-тэбэн сыыйабын.
Соро?ор суор буолан
Сэргэбэр т??эбин,
Саба ??мм?т эрбэ?ини
Со?уора-сонньуйа к?р?б?н.
Т??л да?аны араастаах,
Аптаах дойду бы?ыылаах…

Ньургу?ун
Сылластым, сылаас иэйиинэн
Са?архай бэйэ?ин ахтаммын,
Сэрэнэн та?аа?ын бигээммин,
Сэрбэйбит т?б???н уурааммын.
Аттыбар саас ??к??тэ,
Ара?ас о?уор ?ктэлэ,
Алааска олох тиллиитэ,
Айыл?а у?уктар эргиирэ.
Ньургу?ун сиэтти?эр т?гэнэ,
Тапталым эргийэр иэдэ?э,
Ньургу?ун кыбыстар киэлитэ,
Тала?ар эрэлим иэйиитэ.
Сиккиэр тимэ?э с?лл??тэ,
Симиктик тэлээрэ к?т??тэ,
Ньургу?ун т?б?т?н ?нд?т??,
Ньургуннук олоххо тала?ыа.

«Сааскы ырыа таптала – дииллэр…»
Сааскы ырыа таптала – дииллэр
Сиргэ быкпыт ньургу?уну,
Лоокуут Ньургун дьоло – дииллэр
Хорсун кэрэ сибэккини.
Кини курдук, сырдык сааска
Ситэн-тупсан нуо?айыахха,
Кини курдук ?р? анньан,
Сайан-сырдаан нуурайыахха.
К?рб?т бары ??рэ т??эр,
С?рэх тэбэн м???л гынар,
Намчы-намчы ньуолах т?б?
Нарын-нарын Ньургу кыыс.

«Тааттам нарын хаты?а…»
Тааттам нарын хаты?а
Талах уолу кууспута,
Таптыыр с?рэх ыты?ын
«Тутус» диэхтии ууммута.
Онно, ?рэх уутугар,
Уоттаах иэйии к?лб?тэ,
Онно, с??р?к ата?ар,
Уохтаах илдьит к?пп?тэ.
Ма?ан намчы харылар
Эдэр тала?ы бигииллэр,
Тулам бары и?ийэн
Таптал кыымын кистииллэр.
???э, мэ?э халлаа??а,
?р?? к?н?м ??к??л??р,
?рэх чуумпу к?л?гэр
?рд?к иэйии уура?ар.

Сайын
Куйаас тыынын б?р?нэн,
Кустук курун тардынан,
Чээлэй к????н тэлгэтэн
Кэллэ сайын, илгийэн.
Хамсыыр бары к???йэн,
Халлаан эмиэ к???р?н,
Тулам бары киэркэйэн,
Хаамта сайын, сайбайан.
Ылбай олох сал?анан,
Ырам ыллыга а?ыллан,
К??гэл-нусхал тыыннанна,
К??йэн-хаайан к??гэйдэ.
Сайын, сайын барахсан,
Сайы?ыа?ым, ыксаама,
Сайын, сайын, би?игим,
Сатыылыахха, куотума.

«К?л?м-ча?ыл к?н?м уота…»
К?л?м-ча?ыл к?н?м уота
К?лэн-??рэн мичилийдэ,
Куйаас-найаас саба куу?ан
К??гэл-нусхал тула т?стэ.
Алаас аайы солко от
Аргыый-аргыый хамсаата,
Сиккиэр тыалым тарба?а
Оргууй-оргууй тараата.
?рэ?им уута, м?лб???йэ,
Халлаан чэмэлин б?р?ннэ,
С?р??н к?л?к талах т?рд?н
С?р?? тардан, онно саста.
?р?с эбэм таа?ын сууйа
Кытыл устун ыкса с??рдэ,
Дьэ?кир уута араас ??н??х
Кустук курун сайгыы турда.
К???л к?т?н, к???? ?ктээн
Эн би?икки к?р?л??х,
Самаан сайын кыл кылга?ын
Сатыы сылдьан кэм у?атыах.

«У?ун кы?ын кылгаата…»
У?ун кы?ын кылгаата,
У?ун тыына м?лт??т?,
Утах уота сырдаата,
Уо?ум к?лэн ыртайда.
Лабаа хаара ча?ылла
То? умнаска дьэргэйдэ,
Харах саатыах дьиримэ
Хардыы аайы имнэннэ.
Саас и?эрэ билиннэ,
Санаам эмиэ киэркэйдэ,
Са?а ырам тилиннэ,
Сонун ба?ам к????рдэ.

Ардах
Ыада?ан ыанньыйбыт былыттар
Ыарахан ыарынан тэни?эн,
Ыыстыйбыт санаанан сунду?ан
Ыргы?ан кэллилэр ?рд?бэр.
К?ндээрэр к?н?м кубарыппыт
К???р?р к????н кэбирэппит,
Кураанах буорун ?р?к?пп?т,
Куолайа кууран к?кээрбит,
Куйаартан сииги эрэйбит,
К?б??хтээн сэниэтэ эстибит,
К??гэйэн, арда?ы ааттаспыт
К????рдээх сирим барахсан.
Ча?ыл?ан курунан та?ыллан,
Чыпчаххай тыа?ынан ку?ууран,
Хайыта бардылар былыттар,
Ха?ыыра т?ст?лэр дьаа?ыннар,
Хатан-хабараан халлаантан
Халыс гынна уу муора,
Хатан сыппыт хара буорга
Хабах ?ллэн тэ?э барда,
Чо?ул таммах тэйэ-тэйэ
Чобуо битии тэптэ, тэптэ.
Куттас куттаах быкпат гына
Курбуу уота к?л?мнээтэ,
Кэрэ-намчы к?рб?т гына
К??д?й тыас л??к?нээтэ,
И?нэри барыах илиттэ
Т??нэри барыах инчэттэ,
Л??с?йэн-ло?суйан олордо,
Лаппыйан-липпийэн биэрдэ,
С??р?ктэр с??р?г?рд?лэр,
?р?йэлэр ??к?р?ст?лэр,
Хара уу халыйда,
?р?? уу ?л?ннэ,
Олус омуннуран
Уо?а хараата,
Уостан хаалла,
Халлаан халынна,
?р?? Айыы тыынна.
Сир ийэ тилиннэ,
Симэ?ин иилиннэ,
Сир ки?итэ илги?иннэ,
Сирэм к??х эргилиннэ.

К???н
Т??н?м кэллэ, барыйа,
К?н?м куотта, сыбдыйа,
Турдум манна, хомойо,
Барбыт кэммин бэрийэ.
К???н буолла, кытара,
К?м?с суола дыргыйа,
К?т?р санаа ?рд?ккэ
К?т?р курдук сапсына.
Сарсын кэлиэ, кылыйа,
Са?а суолу арыйа,
Арай хаалыа, сайы?а,
Ааспыт сайын амтана.

«Лы?кынас мин к?м?с тапталым…»
Лы?кынас мин к?м?с тапталым
Лабааттан лабаа?а да?айа ыллаата,
С??с араас куоласка ы?ылла,
К?????? ??к??гэ тэлээрэ кыттыста.
Айыл?ам ара?ас хара?ын уулара
Алары, алаа?ы б?р?йэ толордо,
Сайы??ы кэрэни с?тэрэр хомолто
Сиккиэргэ суулана кэриини кэрийдэ.
К???н?м, к?м???м, кэтэспит уоскула?,

Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/chitat-onlayn/?art=70614076?lfrom=390579938) на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.