Главная страница | Современная зарубежная литература | Günəşi gözləyənlər

Günəşi gözləyənlər
Cavid Zeynallı
Nərmin intihar etdi. Xəbəri səhər tezdən Firəngiz xaladan eşitdim. İnanmadım. O, Nərmini tanımırdı, bəlkə kiminləsə səhv salmışdı. Sonra məhəllə arvadları da danışdılar:
– Yuxarıdakı binada bir qız özünü asıb.
Bu da balaca dostum: televizorda özünü öldürən qızdan danışırlar. Baxdım. Gözümün yaşını silib heç kimə heç nə demədən Nərminin yaşadığı binaya getdim. Kimdən soruşdum, eynən belə dedilər:
– Bir professoru öldürüb. Sonra evin hamamında özünü asıb.
Dəfn olunduğu yeri də öyrəndim: anasının yanında…

Cavid Zeynallı
Günəşi gözləyənlər

Sən hər dəfə kitab oxuyanda, ağaclar sevinir və ölümdən sonrakı həyata inanırlar…
Cavid Zeynallı. Günəşi gözləyənlər.
Bakı, “Köhlən” nəşriyyatı, 2021.

© Cavid Zeynallı / 2010
© Köhlən Nəşriyyatı / 2021
İSBN:978-9952-8411-5-2

Bir
Onu Əqrəb çağırardım. İnciməzdi. Gözlərini qıyıb fındıq burnunu qırışdıranda dodağına qonan təbəssümdən bilərdim ki, xoşuna gəlir. Deməli, hər şey gözəl idi, gözəl! Hə, bircə çimdik qayğıkeşlik lazım idi, vəssalam! Ki, hamının gözü qarşısında onun əlinə toxunmaq üçün ürəyimdə güc tapım.
Doğulduğu ay noyabr, il 1986. Hikkəli adam! Amma həm də uşaq kimi sözəbaxan, sadəlövh, özünü sevdirə bilən istiqanlı qız!
Mən fakültəyə sonradan köçürüldüyümə görə Əqrəblə gec tanış olmuşdum. Yaddaşım korşalıb; xatırlaya bilmirəm ki, hansı aydın sabahda, hansı işıqlı gündə gözlərimiz bir-birinə dikilib. İndi Alatavada kirayə qaldığım itdamı boyda otağımda əllərimi başımın altında cütləyib tavandakı milçək ölülərini sayıram. Bəs, iki daşın arasında bu tarixçəni yada salmağın nə mənası var? Bilmirəm! Güman, onun da bu uzaq, bu qüssəli başlanğıcda özünü yormağa həvəsi olmayıb. Qəribədir, son vaxtlar içimdən bir arxayınlıq boylanır; heç şəksiz: fakültəmizin köhnə, məftili çıxmış pillələri o günü yadda saxlayıb. Əvvəla, Əqrəblə tanış olduğum gün onun dikdaban ayaqqabısı pilləkəndə ağaran saqqıza yapışıb az qala qızı yıxmışdı. Maraqlı başqa şeydir: biz beş ildir tələbəliyin daşını atmışıq, amma həmin saqqız, onun ortasındakı dikdaban izi hələ də pilləkəndədir.
…Sonra bəd xəbərdən hamı sarsıldı: fakültəmizin qapısının ağzında oturan dul qadın ölmüşdü. Onun nə işə qulluq etdiyini bilmirəm. Deyək ki, xadimə-nəzarətçi idi. Dərs vaxtı mürgüləyən, zəngin gur səsindən diksinib deyinən bu talesiz qadın fakültəmizin tələbələrini əlinin içi kimi tanıyırdı. Bu da aqibəti: Balaxanıdakı daxmasında tək-təkcənə can tapşırmışdı. Aman-zaman bir qızı varmış, o da fahişə. Yola getməyiblər. Dava-dalaşdan, biabırçılıqdan bezən qonşular polisə şikayətçi düşüblər. Sonra arvad qızını evdən qovub. Və beş il tək yaşayandan sonra döş xərçəngindən həyata məğlub düşüb. Sonralar, çox sonralar Əqrəb danışırdı ki, həmin o qadın fakültəmizə qız dalınca gələn oğlanlara qənim kəsilibmiş. Özüm də görmüşdüm: onun sözünə baxmayıb dərs vaxtı əlindəki siqareti fısqırda-fısqırda auditoriyaların qapılarını açıb-bağlayan oğlanların halı xoş olmurdu. Qapı ilə bir yerdə qadının ağzı da açılardı:
– Oğraşın balası, anana-bacına baxmağa gəlmisən?
Hə, vallah, belə də deyirdi. Bundan sonrakı həngaməni deməsəm də, olar: dava-dalaş, auditoriyalardan boylanan başlar… Bir də, dul qadının kirli döşəmə taxtasını gözümüzə soxub fakültənin oğlanlarına nakişi deməsi, biqeyrət deməsi…
Ertəsi hər şey unudulurdu. Yalan-doğru, laborantlar danışırdılar ki, dul qadının tüfeyli oğlanları zəhərləməyinə bənd olma, könlünə yatan qızların ər tapıb bəxtəvər olmağına altdan-altdan kömək edirmiş.
Bəxtimə növbətçilik düşəndə, qadın 55 illik həyatından danışıb, kasıbçılıqdan gileylənirdi.
2005-ci ilin qış günü. Pilləkənləri qalxıb fakültənin şüşəli qapısından dul qadını mürgü döyən gördüm. Ev başmağındaydı. Dabanı yırtıq corabın altından geyindiyi sellofan torbanı görəndə yazığım gəldi ona. Dərs-filan vecimə deyildi, camaatın cır-cındır bazarı dediyi yerdən bir cüt İran qaloşu alıb gizlədə-gizlədə fakültəyə gəldim. Bəxtimdən foyedə bir inni-cinni gözə dəymirdi. Onun bəbəklərini yaş tutdu, boynumu qucaqlamasından mən də doluxsundum.
Üçüncü kursda bu qadınla bağlı qulağıma çatan söz-söhbətlərin doğruluğuna inana bilmirdim. Bu əhvalatların çoxunu Əqrəbdən eşitmişdim və ürəyimdə şübhə qalsa da, nə qıza inanmadığımı deyə bilmişdim, nə də sonralar qadının özündən bir kəlmə soruşmağa üzüm gəlmişdi.
Həmin gün universitetin doqquzuncu mərtəbəsindəki darısqal otaqda Əqrəblə öpüşəndə, qapının qəfil açılması ilə qoca fəlsəfə professorunun içəri girməsi bir olmuşdu. Hiyləgər gözlərini əvvəlcə Əqrəbin lifçiyində gizlətmək istədiyi döşlərinə zilləmişdi. Sonra mənə göz vurub istehza ilə gülmüşdü. Otaqdan çıxanda dalınca sırtıq-sırtıq qışqırmışdım:
– Professor, 1:1.
Qapının arasından düşən işıq zolağında professorun sifətinin bir hissəsini görmüşdüm. O, lap astadan xırıldamışdı:
– Mən də elə bunu istəyirdim. Sən əclaf adama oxşayırsan. Sonra orda-burda ağzına gələni danışardın.
Əqrəb üzümə zilləndi. Hər şeyi bitdə-bitdə danışdım ona. On gün əvvəl fəlsəfə kafedrasından gələn səsdən şübhələnib, qulağımı şəkləməyimlə qapını açmağım bir olmuşdu. Nə qəribədir: dünyanın hər üzünü görən professor qapını arxadan bağlamağı unutmuşdu. (Görünür, belə məsələlərdə Hegeli bilmək işə yaramır). Bizim yaxalandığımız vəziyyətdən də biabırçı mənzərə ilə qarşılaşmışdım: Əqrəbdən fərqli olaraq cavan lobarantın lifçiyi də əynində deyildi və yekə döşlərini gizləməyə əlləri bəs eləmirdi. Professor isə arxasını mənə çevirib, şalvarının qabağı ilə əlləşirdi. Elə bilirdim, qoca şorgözün macəralarını məndən başqa bilən yoxdur. Sən demə, Əqrəbin canında gizlənən sözlərdən xəbər tutmamışam. Dul qadınla qoca professorun arasında olan əhvalatları elə həmin öpüşdüyümüz otaqdaca Əqrəbin öz dilindən eşitdim.
1978-ci ildə dul qadının Müşfiq adlı sevgilisi Biləcəri dəmiryol stansiyasında qatarın altında qalanda, qatar gənc qızın arzularını da alıb aparıbmış. Tələbə oğlan stansiyada fəhləlik edirmiş. Əqrəbdən eşitdiyim sentimental sözlərə inansam, Müşfiqin tikə-tikə olan cəsədinin yanından nişan üzüyü də tapılıb. Bir il sonra cavan, gözəgəlimli qız həmin bu professorla tanış olub və özündən on yaş böyük olan kişinin ailəli olmasını biləndə, bir-iki gün küsülü qalsa da, sonradan barışmaq üçün ilk məktubu özü yazıb. Əqrəbə deyirmiş:
– Yaraşıqlı kişi idi. Pis yaşamırdı. Qardaşı Moskvadan Bakıya pal-paltar gətirib gizli satırdı. Hamısı da bahalı olurdu. Birini arvad-uşağına əyin-baş edəndə, birini də mənə verirdi.
Dostunun İçərişəhərdəki evi həftənin tək günləri təzə məşuqəsiylə görüş yeriymiş. Düz üç il professorla sevişəndən sonra uzaq qohumlarından biri ona evlənmək təklifi edib və qadın professorun təkidilə razılaşıb. Dul qadının qırış basmış sifəti, kobud əlləri, yöndəmsiz bədənini gözümün qabağına gətirəndə, Əqrəbin danışdığı əhvalatlara inanmağım gəlmirdi. Alnımı qırışdırıb narazılıqla başımı bulayırdım. Amma ağlıma batan bir fikir də demişdi:
– Qadına uzun müddət kişi əli dəyməyəndə, bütün hissiyatı kütləşir. Hissiyatın kütləşməsi də bədənin eybəcərləşməsi deməkdir.
Dul qadın ərə gedəndən sonra da qoca professorla görüşürmüş. Dənizçi ərinin evdən bir aylığa uzaq düşməsi bəs edirmiş ki, professor görüş yeri üçün dostuna minnətçi düşməsin. Həftənin istənilən günü qadının qapısı onun üzünə açıq imiş.
Yaxalandığımız gün Əqrəb çantasını eşələyib salfetə bükülmüş paxlava çıxarmışdı. Barmağının ucunda mənə uzadanda, birinci mərtəbənin pilləkənlərinin altına yığılmış sınıq-salxaq partaların arasından bir siçan çıxıb onu qorxutmuşdu. Cır səslə qışqırıb məni də diksindirmişdi. Bizə baxa-baxa ehtiyatla yerdəki paxlavaya yaxınlaşan siçanı öldürmək istədiyimi biləndə, ərklə qolumdan vurub üz-gözünü turşutmuşdu. Sonra kənara çəkilib siçanın iştahla paxlavaya girişməsinə tamaşa etmişdik.
Universiteti bitirdiyimiz il Əqrəb kitabxanaya işə düzəldi. Mən əsgər getdim. 2007-ci ilin dekabrında – çiynimdə avtomat silah-sursat bazasını qoruyurdum. Gecə saat beşin yarısında hərbi hissənin yaxınlığındakı dəyirmandan uzun-uzadı qışqırıq, dalınca sərxoş gülüşlər, mahnı səsləri eşidildi. Ahmet Kayanın hüznlü səsi bəs idi ki, Əqrəbi xatırlayım. Kayanın mahnılarını saatlarla dinləməkdən doymazdı. Onu görmək, heç olmasa səsini eşitmək üçün nələr etməzdim, nələr… İlahi, heç olmasa səsini eşitmək! Komandirin qorxusundan yerə basdırdığım telefonu çıxarmaq üçün şaxtadan qaxsıyan torpağı yarım saata yaxın eşələməli oldum. Yaddaşımdakı ən doğma yeddi rəqəmi – Əqrəbin telefon nömrəsini yığanda, yuxusuna haram qatacağımı-filanı vecimə almadım:
– Alo, – güclə eşidilən səsinin hənirini bütün bədənimdə duyuram.
– Əqrəb…
– Sənsən… qayıtdın əsgərlikdən?
– Hərbi hissədən danışıram…
Telefondan çarpayının cırıltısını eşidirəm. Sonra qapı dəstəyinin taqqıltısını…
– Otaqdan niyə çıxdın?
– Belə yaxşıdır. Eşitməsin.
– Kim?
– Mən ailə qurmuşam.
Təəccüblənmədim. Hərdən onun ailə quracağını fikirləşib özümü buna hazırlasam da, qəribəydi, ürəyimin lap dərinliyində bu həqiqəti özümə qosqoca düşmən sayırdım.
– Səni incitmirlər?
– Nə bilim… Elə bil, sıxılıram, ürəyim darıxır. Hamı dəli olduğumu fikirləşir. Bilmirəm nə vaxtacan belə olacaq.
– Niyə gözləmədin məni? Demişdim axı, bir il səbr elə.
Əqrəbin səsi titrədi. Sarsılmışdı.
– Yalan danışma. Sən heç vaxt mənə gözlə demədin. – Hıçqırdı. Bir qədər susub özünü ələ almağa çalışdı. – Səni maraqlandıran mənim bədənim olub.
– Əqrəb, belə danışma. İstəmirəm yaddaşında əclaf kimi qalım. Sən mənim üçün əziz adamsan.
– Nə vaxt gəlirsən?
– Apreldə. Lap az qalıb, dörd ay. Yazda gəlirəm yanına. Əsgər paltarında qabağına çıxacam. – Elə həyəcanlı danışırdım, özümə yazığım gəldi.
– Mənə əsgər papağı gətirərsən!
– Öz papağımı sənə bağışlayacağam. Amma başqa hədiyyəm də olacaq.
– Nə?
– Siqaret filtrindən ürək düzəltmişəm.
Əqrəb güldü. Yuxulu səsinin şirinliyi bağrımın başını sökdü.
– Başqa şey tapmadın? Gərək siqaret filtirindən düzəldəydin, avara?!
Əqrəb hardan biləydi ki, mən qış gecələrində küləyin azğın səsindən vahimələnib şaxtadan donan torpağın üstündə ayaqlarımı hiss etməyəndə, inam və ümid yerim ona siqaret filtrindən düzəltdiyim ürək olurdu. Aylarla doğmalarımın intizarını çəkərkən, cibimdə bircə qəpiyim belə olmurdu və zabitlərin gündüzdən çəkdiyi siqaret kötüklərini yığıb, nəfəsimlə donunu açandan sonra bir qullablıq acı tüstü ilə içimi zəhərləyirdim. Sinəmi göynədən bu qurğuşun dərdə tab gətirmək lazım idi. Günəşli aprel günündə Əqrəblə görüşəndə sürpriz edəcəkdim ki, onun üçün gətirdiyim ürəyi ancaq öz çəkdiyim siqaretlərin filtrindən düzəltmişəm. Həmin axşam telefonu yenə torpağa basdırıb boğazımda düyünlənən qəhəri udmağa kişiliyim çatmamışdı. Hə, arvad kimi ağlamışdım, arvad kimi… Sonra sentimentallığımdan utanıb zabit “kurilka”sından siqaret axtarmağa getmişdim…
Şaxtalı günlər keçdi. Bir mart səhərini axşam növbəsindən qayıdan əsgər dostumun kösöv rəngli üzündə qarşıladım: telefonumu torpağın altından oğurlamışdılar. Aprelin əvvəlinəcən Əqrəbin səsinə-hənirinə tamarzı qaldım. Qızdan eşitdiyim son söz – “avara” saatbasaat beynimdə dolaşır, sinəmə sərin su kimi səpilirdi.
Tərxis olunduğum günün səhəri altıncı mikrorayondakı zeytun bağında görüşdük. Bircə cümlə damarlarımı dondurdu, elə bil göylərin ağırlığı çiyinlərimə çökmüşdü: “Onunla yaşamaq dəhşət idi, dözməyib boşandım…” Əqrəbin adına gətirdiyim əsgər papağını qızın başına qoyub, siqaret filtrindən düzəltdiyim ürəyi ovcunun içində gizlətdim. Ərindən nə səbəbə ayrıldığını soruşmadım. Niyəsiz-filansız. Vəssalam!!!
Hər şey də, bundan sonra başladı…

İki
Veyllənirdim Bakı küçələrində çar-naçar. Naümid. İş sorağında. Yaz gəlmişdi, rus qızlarının qıvrımtük itləri sevinirdi: küçənin ortasında atılıb-düşməkləri necə gözəl idi. Mən nə edirdim? İşədüzəltmə mərkəzlərinin zəngini basmaqdan yorulmurdum. Düzdür, Əqrəb soruşanda özümü sındırmırdım. Guya hansısa dərman firmasının reklam meneceriyəm. İş-güc də tökülür başımdan. Şalvarımın ətəyi Zorge parkındakı skamyanın dəmirinə ilişib cırılmasaydı, Allah bilir qızın yanında kişilənməyim havaxtacan çəkəcəkdi. Bəxtim onda gətirdi ki, qarşıdakı binanın tinini burulan idbar çinli qızı gözdən qoymadım. Əlimi ağzıma aparıb əvvəlcə çığırdım. Sonra başımda qalan çoxdankı vərdişimi işə saldım: barmaqlarımı ağzıma təpib elə bərkdən fışdırıq çaldım ki, yanımdan keçən bir dəstə tələbə qız yırtıq şalvarıma baxıb pıqqıldaşa-pıqqıldaşa uzaqlaşdılar. Çinli qıza idbar ona görə deyirəm ki, onun qulaqlarının içindəki sarı ərpi gözlərimin qabağına gətirib, düz iki ay süfrə başında özümü qusmaqdan güclə saxlayırdım. Uzun dırnaqlarının altında qaralan çirki görəndə, şalvarımın yırtığını tikmək üçün aldığım iynə-sapla bir yerdə, dırnaq tutan üçün də 40 qəpik saymalı oldum. Küfr də olsa deyəcəm: elə bil, həmin gün Allahın işi-gücü qurtarmışdı və məni ən arzuolunmaz vəziyyətlərə salmaqla, günahlarımı birbəbir başıma qaxırdı. Əqrəbin qəfil zəngindən diksinib əsəbiləşdim. “Nə edirsən?” deyəndə, özümdən ixtiyarsız bağırıb üstünə çəmkirdim: şalvarımı tikirəm!
– Gəl kitabxanaya, darıxıram.
Kitabxanaya getməyinə getdim, amma Əqrəb şalvarımın yırtıldığına inansaydı, gözünə görünməyimə də razı olmazdı. Rəfiqələri ilə kataloq yeşiklərinin arxasından çıxıb məni görər-görməz, zəhər tuluğuna oxşar sifətimi bir az da qırışdırdım; gözü ayağıma sataşan kimi yazıq qızın necə utandığını hələ də unuda bilmirəm. Qızların dörd tərəfdən üzümə zillənən baxışlarının altında ölüb yerə girməyi arzulasam da, bacardıqca özümü şax tutmağa çalışırdım – kişi olmaq lazım idi, kişi! Bu vaxt kitabxananın gombul işçilərindən elə bir qışqırıq qopdu, mənim yırtıq şalvarıma fikir vermək kimsənin ağlına gəlməzdi. Hardansa peyda olmuş bir siçan özünü ora-bura çırpıb, parket döşəmənin üstündə başını soxmağa yer axtarırdı. Bu hissi yaşamaq nə gözəldi, Tanrım: parkda fıştırıq çalmağıma, yırtıq şalvarıma gülən ədəbaz qızlar arxamda gizlənib siçanı öldürməyimi istəyirdilər. Kitab şkafının arxasına soxulan siçanın başını əzib, qanını parket döşəməyə yaydım. Əqrəbin içini çəkməsi ilə illər əvvəl universitetin foyesində öldürmək istədiyim siçan gözümün qabağına gəldi. Hamının sualdolu baxışlarının altında əlini üzünə tutub hönkürməyinin səbəbini isə, məndən başqa kimsə bilmədi.
Gözügöy xadimə siçan ölüsünü xəkandaza süpürüb küçədəki zibil qabına atdı. Sonra qara, sısqa bir pişik zibil vedrəsinə dırmaşdı. Əqrəblə mən bu mənzərəni ikinci mərtəbədən seyr edirdik. İlahi, taleyin mənə etdiyi bu istehzasına hələ də inana bilmirəm: Əqrəb çantasından çıxardığı paxlavanı iki yerə bölüb, yarısını mənə uzatdı və:
– Tanışlığımız mübarək, – deyib, gözünün yaşını sildi.
Əqrəb işdən çıxanda, hər şeyi olduğu kimi danışdım. Utanıb-çəkinmədim, sadəcə dedim, vəziyyətim yaxşı deyil, iş tapa bilmirəm, az qala küçənin sümsük itinə də borcum var. Qız bircə kəlmə soruşmadı ki, indiyə qədər özümü öyməyimin, dikbaşlığımın səbəbi nədir? Ayrılanda on manat pulu ovcuma basmağa çalışsa da, razı olmadım. Gopladım ki, evdə iki dəst təzə şalvarım var. Yalançıya güllə dəysin…
Alatavanın göbəyindəki rütubətli otağımda uzanıb, gecə yarsınacan Əqrəb haqqında düşündüm. Onun ərindən ayrılmasının səbəbini hələ də bilmirdim. Düzdür, bu barədə söhbətimiz olmuşdu, amma hiss edirdim ki, mənim suallarıma candərdi cavab verib başından rədd etmək istəyir. Qəribəydi, ehtirasımın vəhşiləşdiyi vaxtlarda dünyada Əqrəb qədər mənə əziz insan olmurdu. Elə yarımca saat bəs idi, onu görmək istəyim üç gün didərgin düşsün. Hətta zəngini belə arzulamazdım. Bərk darıxanda tələbə vaxtı çəkdirdiyimiz şəkillərə baxıb təsəlli tapardım. Şəkillərdə də ondan əl çəkmirmişəm, harda dayansaydı, mütləq yanında şöngüyüb əlimi üzümə söykəyərdim ki, müdrik görünüm, ziyalı obrazı yaradım. İndi həmin şəkillərə baxanda, Əqrəbin yanından gözlərimin içinə baxan o düdük, sürtük “ziyalı”ya qarnım cırılana qədər gülmək istəyirəm.
Əqrəb haqqında fikirləşmək sinəmi göynətdi, özümü “İnşaatçılar” metrosunun yanındakı kafeyə verib saat üçəcən pivə içdim. Yuxu aparanda başımı stola döyə-döyə mürgüləyirdim. Fahişələrin dolanışıq yeri olan kafenin siçovulları da məni tanıyırdı. Hətta müştəri tapmayan qızların başımı piyləmək üçün saçımı sığallamalarını da xatırlayıram. Siqareti-siqaretə calayıb tüstünü içimə çəkdikcə başım gicəllənir, hay-küylə rəqs edən fahişələrin solğun siluetləri gözümün qabağındaca əriyib yoxa çıxırdı. Arxa otaqlardan gələn iniltini əvvəlcə vecimə almadım. Sonra pivənin təsirindənmi, yoxsa nədənsə, hansısa yekəqarının altında döşəkağını cırmaqlayan fahişənin beynimi döyəcləyən səsinə, köhnə çarpayının zəhlətökən cırıltısına dözmədim. Ac-yalavac vaxtımda həyasız ehtirasım ucbatından adımı bu sırtıq məxluqların üstü pişik şəkilli nisyə bloknotuna yazdıra bilməzdim. Təsəvvür edin: “Üzeyir (Alatavadakı) 1 saat. 20 manat. Üç gündən sonra verəcək”.
Kafenin yuxarı başında oturan kaftar qəhbəbaşına yaxınlaşıb adımı dəftərə yazdıranda, onun başını yellətməsindən acıqlanıb hikkəylə üstünə çəmkirdim. Qoca qancıq da öz işindən qalmadı, məni söyüb abırdan salandan sonra suyum süzülə-süzülə pilləkənləri qalxıb təmiz havaya çıxdım.
Metronun yanından üzü aşağı – Alatavayacan mahnı oxuya-oxuya gəldim. Hərdən fışdırıq çalırdım, yanımdan keçən tək-tük taksilərə əl edib məzələnirdim. Zibil yeşiklərində sümsünən küçə itlərini daşlamağı da yaddan çıxarmırdım. Təzə tikilən binaların yanından keçib gedərkən bəxtim gətirir, əlimi hara atırdımsa, kubik parçasına rast gəlirdi. Elə bu bəsdi ki, gecənin sakitliyini ürəkparçalayan it zingiltisi pozsun. Quşları da yuvasından perik salmaq lazım idi. İtin, insanın yuxusuna haram qatılan gecədə, quşun da yatmağa haqqı yoxdur! Ayaqqabılarımı çıxarıb yaxınlıqdakı ağaca tolazlamağımla, quşların “pırr” eləməyi bir olurdu. Bir ağac, iki ağac, üç ağac… əla idi. Sonra yolun ortasında mayallaq aşmağa başladım.
“Qələbə” meydanının yanından keçəndə, arxadan eşidilən qadın tuflilərinin səsindən özümə gəldim. Tələsik addımlarla binanın tinini burulan qaraltı gözümə dəydi. Arxasınca qaçıb qolundan tutdum, diksindi. Ayın süd-bəyaz işığında qızı tanımağa nə var, yaxınlıqdakı binada yaşayırdı. Çırpınıb əlimdən qurtarmağa çalışsa da, məndən yaxa qoparmaq müşkül işiydi. Özü də cibimdə siçanlar oynayırdı. Əlbəttə, qızı bekarçılıqdan, məzələnmək xətrinə saxlamamışdım, mənə pul lazım idi, pul!
– Haradan gəlirsən bu vaxt? – Qaşlarımı düyünləyib hikkəylə çəmkirdim. Elə bil, vaxtilə bir yastığa baş qoyub uşağımıza ad seçmək üçün saatlarla şirin xəyala dalmışdıq.
Sualıma kobud cavab verdi. Təkrar soruşanda nəsə bir bəhanə uydurdu ki, xatırlamıram. Ona bir az da diqqətlə baxanda üz-gözünün qızardığını gördüm. Deməli, saqqallı adamla təzəcə öpüşmüşdü.
– Məndən nə istəyirsən?
– On manat pul lazımdır.
– Neynirsən?!
– Şalvar alacam.
Xox gəldi ki, bu saat qışqıracam. He-he, axmaq adam!!! Elə bilirdi, inanacam.
– Sən qışqırsan, deməyəcəklər ki, gecənin gec vaxtı küçədə nə sülənirsən?
Polislə hədələdi. Tərslikdən, Yasamal Rayon Polis İdarəsinin səma rəngli dördmərtəbə binası bir addımlıqda idi. Kafedə içdiyim beş parç pivənin təsirindən əməllicə sərxoş olmuşdum. Polisin adını eşidəndə diksindim, öz aramızda qalsın, bu rütbəli məxluqlardan qotur itsayaq tük tökürəm. Hirsimdən dil-dodağımı gəmirib, pul üçün qıza sonuncu xəbərdarlığı etdim. Məni türməyə bastıracağını demişdi ki, şillə açıldı, nə açıldı. Canım yansın, əlimin belə ağır olduğunu hardan bilim, qız huşunu itirdi. Özünə gələndə sürüyüb binanın blokuna saldım. Gözü yaman qorxmuşdu, yəqin belə vəhşicəsinə davranacağımı gözləmirdi, bədəni titrəyirdi. Lal-dinməz çantasını açıb onmanatlıq çıxardı. Pulu cibimə dürtüb həyasız-həyasız razılığımı bildirdim: əlim sinəmdə, qara başım hüzurunda əyildi. Özüm ölüm, ciddi deyirəm! Hətta üst-başını təmizləməyə də əl yetirdim, nainsaf deyiləm, axı! Ayrılanda dilindən iltizam aldım ki, bir daş altda, bir daş üstdə, xəbər tutan olsa, özünü ölmüş bil! Onun hürküsü məndən beşbetərmiş, yalvardı ki, qonum-qonşuya deməyim.
Ayrıldıq. Qızın arıq bədəni binanın tinində itəndə, yenə fıştırıq çalıb səntirləyə-səntirləyə yoluma davam etdim.
Otağımın işığını yandırıb gözlərim acışa-acışa əl-üzümə su vurdum. Yenə Əqrəbi xatırladım, yenə onun ərindən ayrılmasının səbəbini axtarmağa çalışdım. Hirslənmişdim, əl-ayağım əsir, dişim-dişimi döyəcləyirdi. Saata baxdım, beşə on dəqiqə qalırdı. Yuxu gözümdən tökülsə də, Əqrəbin dərdini başımdan ata bilmirdim. Bir az mürgüləyib diksindim, küçədəki qız yuxuma girmişdi. Yerimdə qurcuxub ürəyimin şübhəsini çalxaladım, ilan vurmuş kimi narahatçılıqdan can qurtara bilmirdim. Elə bil, mədəmin üstünə mərmi qoymuşdular. Bu işin mütləq bir zibili olmalıydı. Dünən Zorge parkının yanında veyilləndiyim üçün özümə yeddi qatımdan keçən söyüş söydüm. Hardansa ağlıma gəldi ki, stolun üstündəki çirkli qab-qaşığı götürüb var gücümlə divara çırpım. Ya da elə küçənin ortasına vızıldadıb səsinə bütün qonşuları durğuzum. Lənət şeytana, polisin qorxusu ürəyimdən çıxmırdı. Allah bilir, sabah başıma nə iş gələcəkdi.
Əqrəbə sms yazdım: “Yunanlar deyir, ərinə itaət edən qadın dul qalmaz. Sən yaxşı qadın olsaydın, ərindən ayrılmazdın”. Yatanda telefonu bağlamaq adəti yoxdur. Bilirdim ki, sms-in səsi şirin yuxusunu gözündən gətirəcək.
Nə vaxtdan bəri beynimin küncündə ilişib qalan bu cümlənin təsirinə inanırdım. Yuxudan oyanmasaydı, səhər oxuyan kimi əhvalı zəhərə dönəcək, hıçqıra-hıçqıra gözünün yaşını tökəcəkdi. Ola bilərdi, mənə zəng edib dişinin dibindən çıxanı desin.
Əqrəbin zəngini gözləyə-gözləyə yuxuya getdim. Bu dəfə yuxuma qoca professorla dul qadın gəldilər. Dul qadın 2005-ci ilin qışında ona bağışladığım İran qaloşuna görə mənə borclu olduğunu deyib, alnımdan öpdü. Əlbəttə, mən o vaxtlar məsum idim. Utandım, üzgörənlik elədim ki, sənə kömək etmək mənim borcumdur. Deyəsən, vicdandan-zaddan da dəm vurmuşdum.

Üç
Ertəsi gün on birin yarısında yuxudan oyandım. Dünənki pivə böyrəklərimə sancı verirdi. Tualet lazım idi, tualet, bircə dəqiqə geciksəydim, biabırçılıq olacaqdı. Yorğanı üstümdən atıb ayağa durmaq istəyəndə, itdamına oxşayan otağımın balaca pəncərəsinin önündə bir adam gözümə dəydi. Papağı, çiyninin paqonu görünməsə də, qolundakı şevronda iri hərflərlə yazılmış “DİN. Polis” sözünü oxumaq kifayət idi ki, mənim qara günlərimin baiskarı ilə tanış olum. Yox, belə olmazdı. Meyitimi itpayı vəsiyyət edərəm, nolar; can mənim, cəhənnəm Tanrının, amma diri canımı polisin əlinə vermək kişilikdən deyil axı, gözgörəti debillikdi. Özümü polis bölməsində təsəvvür edəndə, elə bil bədənimin tüklərini quru-quru yolurdular. (Bunun necə məşəqqətli olduğunu bilsəydiniz!) Çöldonuzuna oxşar zırpı rəisin sorğu-sualına tab gətirmək mənim işim deyildi. Bəlkə televizora çəkib düzü-dünyaya yayacaqdılar ki, “Qələbə” kinoteatrının yanında dələduz yaxalamışıq. Özümü düz aparmasaydım, zorlama maddəsini də boynuma yıxıb anamı ağlar qoyacaqdılar. Soyuq kamera divarlarını, polis dəyənəyini də bunun üstünə gələndə, bədənim gizildədi, başımın arxasında küt ağrı hiss etdim. Bir şalvarın zibilinə düşmüşdüm…
Mənim kirayə qaldığım evin qəribə “çertyoju” var idi. Üzü yola tərəf açılan yararsız qapını ev sahibəsi Firəngiz xala çoxdan mıxlamışdı. Hələ tələbə vaxtı otağı kirayələyəndə danışırdı ki, yolun toz-torpağı evi başına götürdüyündən buna məcbur olub. Daha doğrusu, əvvəl istəmişdi qapını sökdürüb yerini kubik daşı ilə hördürsün. Sonra hər kim olub, sağ olsun, Firəngiz xalanın qulağını doldurmuşdu ki, bunun ən asan yolu üç ədəd 100-lük mismardır. Mən bunun da yolunu tapmışdım: havanın bürkülü günlərindən birində üzümə salıb qapını açmışdım. Guya otağımın havası çatışmır. Əslində bu, təmiz havada siqaret çəkmək bəhanəsindən başqa bir şey deyildi.
Divarın dibi ilə sürünə-sürünə qapıya yaxınlaşmalı, şalvar-köynəyimi əynimə keçirib, məhəllənin içiylə üzü aşağı fitilləməliydim. Küçəyə çıxandan sonra qorxusu yox idi, çətini qonşunun tualetinin tinini burulanacan olardı. Amma polislə ev sahibəsinin danışığını eşidəndə ölüb, öldüyüm yerdə qaldım.
Polis acıqla soruşdu:
– Kirayənişin saxlayırsınız?
– Yox. Keçən ay hamısını çıxardım. Ərim xəstədir. Başı səs götürmürdü. Ona görə… – Ev sahibəm yazıq-yazıq dilini sürüdü. Onsuz da yaradılışdan fağır, müti adam idi. Mən həyatım boyu qadın sədaqətinin və mərhəmətinin təntənəsini bu Allah bəndəsindən savayı kimsənin simasında görə bilmədim. Allah məni bu mələk təbiətli qadına çox görsün!
Ürəyimə damdı ki, polis bu dəqiqə əyilib otağa göz gəzdirəcək. Bir göz qırpımında yorğanı başıma çəkib ilim-ilim itdim. İnandırıcı olsun deyə, bircə ayaqlarımı bayırda saxladım. Onsuz da dabanlarım əsgərlikdə it kökünə düşmüşdü, qoca kişi ayağından seçilmirdi – cadar-cadar, dərimin çatlarından az qalırdı qan dama.
Halal olsun mənə, başımı bastırmaqda fərasətli tərpənmişəm. Xeyirxah Firəngiz xalama yaltaqlanıb, könlünü ələ alandan sonra öyrənmişdim ki, Allah eləməsin, həmin vaxt yuxuda olsaydım, ya da başımı basdırmaq ağlıma gəlməsəydi, əlli-ayaqlı gedəcəkdim. Demək, o qəhbə yaşadığım evi tanıyırmış…
Polis yalın ayağımı görəndə, ev sahibəsindən kimliyimi xəbər aldı. Yazıq arvad yenə məndən özü üçün infarkt olmuş ər düzəldib, onun başını piyləyə bildi. Ayaqqabı səsini eşidən kimi başımı yorğanın altından çıxardım. Ortasından qırmızı xətt gedən şalvar və sarı hərfli şevronun pəncərədən keçib getdiyini görəndə, öz aləmimdə dünyanın tən yarısına şəriksiz sahib çıxdım. Amma polis bir az ağıllı və müşahidəli adam olsaydı görərdi ki, yorğan-döşəyimin yanında çıxarıb atdığım andır cins şalvarımın belində iri toqqalı, üstündə “USA” yazılmış kəmər var. Məntiqlə, bu cür kəmərləri yaşlı adamlar taxmırlar.
Firəngiz xala polisi yola salanda, bir göz qırpımında yerimdən sıçrayıb stolun altındakı “fanta” butulkasını götürdüm. Plastik qab yarıya qədər sidiklə dolanda içimdə yüz illik rahatlıq tapdım. Oxx, dünya nə gözəlmiş… Həyət qapısının nərmədanlarından gələn cırıltını eşidən kimi butulkanı stolun altına dürtdüm. Ev sahibəsinin gözünə necə göründüyümü demirəm. Bircə onu bilirəm, utandığımdan turp kimi qızarmışdım. Dərsini bilməyən fərsiz uşaqlar kimi başımı paçamın arasına soxmaq istəyirdim. Zavallı arvad, oğul beşiyi görmədiyindən xətrimi çox istəyirdi. Mayası ilahidən təmiz olan bu sadəlövh və maymaq arvad hardan bilərdi ki, onun bivec “oğlu” axşam quldurbaşılıq edib.
Təmiz havadan otağıma girəndə ürəyim ağzıma gəldi. Dəhşət, bu nə bədbəxtçilik idi?! Evin ortasına dağılan sidiyi təmizləyib butulkanı stolun altından çıxarmaq əvəzinə, içimi çəkib durmuşdum. Yuxu iyi sidik iyinə, o da üç gündən bəri stolun üstündə qalaqlanan yağlı qab-qaşıq qoxusuna qarışmışdı. Öyüməkdən başqa çarəsi yox idi. Heç it də belə yaşamazdı ki, bunu mən özümə rəva bilirdim. Palazı bürmələyib sellofan torbaya saldım. İy çıxmasın deyə, ağzını bərk-bərk bağlayıb stolun altına dürtüşdürdüm.
Axşamkı qəhbəyə ürəyimdə qisas hissi baş qaldırmışdı. Əlimə düşsəydi, şapalağın birini, lap ikisini-üçünü ilişdirib, qulağının dibini qızışdırardım.
Otağımda yır-yığış eləməyə ərinsəm də, qollarımı çırmayıb süpürgəni könülsüz götürdüm. Künc-bucaqda hörümçək tor qurmuşdu. Özü də utanmaz-utanmaz çilçıraqdan sallanıb mənimlə məzələnirdi. Çilçıraq deyəndə ki, 93-cü ildə İranda istehsal olunan, plastmas işıq qapaqlarının dördünün də əriyib cızdağı çıxan axmaq bir şey idi.
Hörümçəyi süpürgənin ağzına salıb cəhənnəmlik edəndən sonra otağı alababat süpürdüm. Çayniki doldurub qazın üstünə qoymağımdan onca dəqiqə keçmədi, qaynadı. Şirinçay içib evdən çıxdım. Əlbəttə, içində iki barmaq sidik qalan butulkanı da götürdüm. Qonşunun divarının dibindəki zibil vedrəsində eşələnən pişiyi görəndə, ürəyimdən keçən arzunu bircə saniyə də gecikdirmədim: butulkanı pişiyin təpəsinə necə ilişdirdimsə, çığırtısına qonşunun balaca oğlu qapıya çıxdı. Məni söyüb arxamca daş atanda, qaşlarımı düyünləyib ona barmaq silkələdim, vecinə də almadı.
Dar dalanlı küçələri polis hürküsündən səksəkə ilə keçib, Alatavanın bətnində gizlənən rütubət qoxusunu ciyərlərimə çəkdim. Yaz elə bil, Bakının boy-buxununa biçilmişdi. Tər-təmiz səmadan boylanan Günəş, uşaq arabalarında körpələrini gəzməyə çıxaran gənc anaların üzünə gülümsəyirdi. Görəsən, mənim də nə vaxtsa qadınım, uşağım olan gün gələcəkmi? Mən də gecələr sevgili qadınımın əllərinin istisini saçlarımda hiss edib xumarlansaydım, ayağımı uzadıb, rahat ölə bilərdim. Amma belə getsə, arzum ürəyimdə qurd salacaqdı. Deyəsən, bu gecəqondu köçkün həyatı mənimlə bağrı-badaş olub, ömrümü-günümü xeyli çürüdəcəkdi. Hərdən ağlıma gəlirdi ki, hələ uzun illər Firəngiz xalanın qanadı altında yaşayıb, bu dar-düdük daxmada çərləyəcəm. Nə vaxtacan əynimdəki yırtıq şalvardan çıxa bilməyəcəkdim, firavan günlər haqqında fikirləşmək, axmaq xəyaldan başqa bir şey deyildi.

Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=68197624) на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.